O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA
––––––––––––––––––––––––––––––{ 245 }––––––––––––––––––––––––––––––
Tarmoqlardagi aktiv qarshiliklarni juda kichik deb hisoblaymiz va ularni inobatga
olmasak ham bo‘ladi.
U holda, vaqtning istalgan momentida, o‘zaro parallel bo‘lgan sig‘im va induktivlikdagi
kuchlanishlar bir-biriga tengdir.
6 - rasm. Induktivlik va sig‘imga parallel ulangan EYuK li tebranish konturi.
Zanjirning ikkala tarmog‘idagi har bir tokning amplituda qiymatlari va ularning
fazalarini quyidagicha hisoblash mumkin.
;
va
, (14)
;
va
, (15)
Bu tenglamalardan
,
ga tengdir. Tashqi zanjirda tokning
amplitudasi
, (16)
ga teng.
Agarda
bo‘lsa,
, (17)
Bu holda kontur qarshiligi katta bo‘lgan fil’trni eslatadi.
.
0
2
1
R
R
C
L
U
U
c
I
1
0
01
0
,
0
1
L
R
0
1
1
С
tg
L
I
0
02
0
1
,
0
2
R
0
2
L
tg
2
1
2
3
2
L
С
I
I
I
1
0
02
01
0
LC
rez
1
0
0
0
0
L
C
L
C
L
LC
LC
C
I
O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA
––––––––––––––––––––––––––––––{ 246 }––––––––––––––––––––––––––––––
19-MA’RUZA: TO’LQIN HODISALARI
REJA:
1. Yassi to’lqinning siljish va differentsial tenglamasi
2. To’lqinning amplitudasi, fazasi, davri, chastotasi, to’lqin uzunligi va tarqalish
tezligi.
3. To’qinlar superpozitsiyasi
4. Kogerent to’lqinlar va kogerentlik sharti
5. To’lqinlar interferentsiyasi
6. Turg’un to’lqinlar
To‘lqin hodisalari
Fazoda modda yoki maydonlarni turli ko‘rinishdagi g‘alayonlanishining tarqalishi -
to‘lqin
deb ataladi. To‘lqin hodisasi g‘alayonlanish energiyasining ko‘chishida namoyon
bo‘ladi.
Mexanik to‘lqin
-
bu g‘alayonlanish yoki tebranishning elastik muhitdagi tarqalish
jarayonidir. Bu to‘lqinlarni yuzaga keltiruvchi jism
to‘lqin manbai
deb ataladi.
Tovush to`lqinlari to`lqin turlarining yana bir muhim turi.
Muhitning
tebranayotgan
zarrachalarini
hali
tebranishga
ulgurmaganlaridan
ajratuvchi sirt
to‘lqin fronti
deb ataladi.
Bir xil fazalarda tebranayotgan nuqtalardan o‘tuvchi sirt
to‘lqin sirti
deb ataladi. O‘z
navbatida to‘lqin fronti to‘lqin sirtlarining biridir. To‘lqin sirtlarining shakli manbalarning
joylashishi va muhitning xususiyati bilan aniqlanadi. Quyidagi to‘lqinlar mavjuddir:
Yassi to‘lqinlar
,
ular faqat bir xil yo‘nalishda tarqaladilar (ularning to‘lqin sirti
tarqalish yo‘nalishiga perpendikulyardir);
Sferik to‘lqinlar
- manbadan barcha yo‘nalishlarda tarqaladilar (to‘lqin sirtlari
kontsentrik sferalardan iborat bo‘ladi);
S
ilindrik to‘lqinlar
.
Do'stlaringiz bilan baham: |