T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 297 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
ga teng. 
Bu ifoda Gyuygens-Frenel printsipining analitik ifodasidir. Bu ifoda orqali hisoblar 
bajarish katta qiyinchilik tug‘diradi. Shu sababli, Frenel tomonidan taklif etilgan, 
soddalashgan usullarni ko‘rib chiqamiz.
 
 
 
 
Frenel sohalari 
 
M nuqtaviy yorug‘lik manbaining sferik to‘lqin frontiga mos tushadigan 

sirtini 
olamiz va bu sirtning markazi nuqtaviy manbada yotadi deb hisoblaymiz (
19 - rasm
).
To‘lqin frontining barcha nuqtalari bir xil chastota va fazada tebranadi, natijada 
kogerent manbalar majmuasini ifodalaydi. 

sirtni, istalgan ikkita qo‘shni soha to‘lqinlari 
R
nuqtaga qarama-qarshi fazada keladigan, halqali sohalarga ajratamiz: 
19– rasm. Sferik to‘lqin frontini Frenel sohalariga ajratish.
 
Frenel sohalari yuzasi bir-biriga tengdir. Sohalardagi tebranishlar amplitudalari 
m
– ortishi 
bilan monoton ravishda kamayib boradi: 
Istalgan sohadagi tebranishlar amplitudasi qo‘shni sohalar amplitudalarining o‘rtacha 
yig‘indisiga teng bo‘ladi: 
, (1) 
Juft sohalar amplitudalari bir xil ishorada bo‘lsa, toq sohalar amplitudalari boshqa 
ishorada bo‘ladi. Natijaviy tebranish amplitudasi quyidagiga teng bo‘ladi: 
, (2) 
2

m
b
b
m


1
1
3
2
1
....








m
m
m
A
A
A
A
A
A
2
1
1




m
m
m
A
A
A
2
2
2
2
2
2
1
5
4
3
3
2
1
1
A
A
A
A
A
A
A
A
A






















---