T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

difraktsiya hodisasi
 
deb ataladi. 
 
6 - rasm. Ikkilamchi to‘lqinlar frontining hosil bo‘lishi. 
 
Masalan, ko‘p teshikli yassi to‘siqqa unga parallel bo‘lgan to‘lqin fronti tushayotgan 
bo‘lsin (
6 - rasm
). 
Gyuygens printsipiga asosan, yassi to‘lqinning har bir teshigiga to‘g‘ri kelgan nuqtalar 
ikkilamchi to‘lqinlar markaziga aylanadilar. Bu ikkilamchi to‘lqinlarni o‘rab oluvchi egri 
chiziqni chizsak, u ikkilamchi to‘lqin fronti geometrik soya sohasini ham egallay boshlaydi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 265 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
20-MA’RUZA: ELEKTROMAGNIT TO’LQINLAR

REJA: 
 
1. Elekromagnit to’lqinning defferentsial tenglamasi 
2. Elektromagnit to’lqin energiyasi
3. Umov-Poyting vektori 
4. Energiya zichligi 
5. Elektromagnit to’lqinlar shkalasi
Elektromagnit to‘lqinlar 
Dielektrik uchun Maksvellning (1) - va (2) - tenglamalaridan quyidagi fikr kelib 
chiqadi, ya’ni elektr va magnit maydonlarning o‘zaro bog‘liqligi, bu maydonlardan birining 
o‘zgarishi qo‘shni nuqtalarda boshqasining paydo bo‘lishini eslatadi. Bu esa fazoda 
elektromagnit to‘lqinlarni
paydo bo‘lishi va tarqalishiga olib keladi. 
Faraz qilaylik, fazoning qandaydir joyida (
117 - rasm
, 1-nuqtada) kuchlanganligi 
bo‘lgan elektr maydoni hosil qilingan. 
1 - rasm. Elektromagnit to‘lqin tarqalishida elektr va magnit maydonlarning