T o sh k e n t irrig a tsiy a va q ishloq xo‘ja L ig in I

Davlatning  oila  tinchligi  va  barqarorligini  ta’minlashdagi  o‘rni. 
Jamiyatning tinchligi, barqarorligi, taraqqiyoti yoki tanazzuli, tom 
ma’noda  aytganda  ekzistensiyasi,  ya’ni mavjudligini ta ’minlovchi 
ijtimoiy  me’yorlar yaralishiga  k o la   moddiy-iqtisodiy,  siyosiy-ijti- 
moiy omillar bilan belgilanishi  mumkin,  ammo uning avloddan- 
avlodga  uzluksiz  o‘tib  borishining  birlamchi  negizi  avvalo  tarbi- 
yadir.
«Tarbiya — shaxsda muayyan jismoniy, ruhiy, axloqiy, ma’naviy 
sifatlarni  shakllantirishga  qaratilgan  amaliy  pedagogik  jarayon; 
insonning jamiyatda  yashashi  uchun  zarur  bolgan  xususiyatlar- 
ga  ega  bolishini  ta’minlash  yolida  koliladigan  chora-tadbirlar 
yiglndisi.  Odam  va  jamiyatning  mavjudligini  ta’minlaydigan 
qadriyatlar  tarbiya  tufayligina  bir  avloddan  boshqasiga  oladi»2. 
Demak berilgan  ta’rifdan  ham  bilsa  boladiki,  insoniyatning  bu-
1 Adliya vazirligining t/mehuquqiy axboroti.
2  0 ‘zbekiston 
milliy  enseklopediyasi.  8-jild.  —  Т.:  0 ‘zbekiston  milliy 
enseklopediyasi  davlat ilmiy nashriyoti.  -2 7 2  b.
305

---

tun borlig‘i,  ekzistensial mohiyati tarbiya tufayli  ro‘yobga  chiqadi 
va voqelikka  aylanadi.
Yosh  avlodning,  umuman jamiyat  a’zolarining  tarbiyasi  bilan 
yetarlicha  shug‘ullanmagan  mamlakat  turg‘unlik  va  inqirozga 
mahkum.  Buni  hech  kim  inkor  qila  olmaydi.  0 ‘zbekistonning 
Birinchi  Prezidenti  Islom  Karimov:  «Ma’lumki,  o‘zbek  xalqi 
azaldan  o‘zining  bolajonligi,  oilaparvarligi  bilan  ajralib  turadi. 
Albatta,  farzandga mehr qo‘yish, ularning qornini to‘q,  ustini but 
qilish o‘z  yo‘li  bilan,  lekin bolalarimizni yoshlik chog‘idan bosh- 
lab  milliy tarbiya,  axloq-odob,  yuksak ma’naviyat  asosida voyaga 
yetkazish biz uchun doimo dolzarb ahamiyat kasb etib kelgan.  Bu 
masalaga e’tibor bermaslik nafaqat ayrim ota-onalar,  balki butun 
jamiyat  uchun  juda  qimmatga  tushishini  ham  ko‘pgina  hayotiy 
misollarda ko‘rish  mumkin»1,  deganida haqli  edi.
E’tibor bersak xalqimizning  lug‘at boyligida inson tarbiyasi  bi­
lan  bog‘liq  bir  qator  so‘z  va  iboralarni  uchratamiz:  aqliy  tarbiya, 
ruhiy  tarbiya,  axloqiy  tarbiya,  ma’naviy  tarbiya,  g‘oyaviy  tarbiya, 
siyosiy tarbiya,  ijtimoiy tarbiya,  mehnat tarbiyasi, jismoniy tarbiya 
va hokazo.  Diqqat bilan nazar solinsa tarbiyaning aksariyat shakl- 
lari  tom  ma’noda  kishining  m a’naviy  tarbiyasiga  qaratilganini 
ko‘rish  mumkin.  Ma’naviy  tarbiya  negizini  esa  birinchi  navbatda 
aqliy,  ruhiy va  axloqiy fazilatlarni shakllantirish tashkil  etadi.
Jamiyatimiz,  xalqimiz  ongi  bunday  salbiy  tushunchalardan 
xoli.  Farzand  tarbiyasi  xalqimizning  o‘z  qo‘lida.  Biroq jamiyat- 
ning,  hayotning  bugungi  jadal  rivoji,  munosabatlarning  tezligi 
ba’zan  kishini  chalg‘itib,  muhimni-nomuhimdan  ajratib  olishida 
qiyinchiliklar  tug‘dirmoqda.  Bizni  o‘rab  turgan  muhitda  tarbi- 
yaga  ta’sir  e’tuvchi  omillar  salmog‘i  ortib  bormoqda.  Masalan, 
televideniya  va  radio,  kino  va  video  mahsulotlari,  turli  reklama 
afishalari,  internet  kabilar shular jumlasidandir.
Bugungi  g‘oyaviy-mafkuraviy  jarayonlarning,  chetdan  kirib 
kelayotgan  turli  tahdidlarning  nishoni  ham  birinchi  navbatda 
yoshlar,  ya’ni ularning ongi va  qalbini  egallash.  Agarki,  ota-ona-
1  Karimov I.A. Yusak m a’naviyat -  yengilmas kuch. — Т.:  Ma'naviyat,  2008.
-   B.  55-56.
306

---

lar saodatli um r kechirishni istasa,  xalq kelajagi porloq bo‘lishini 
o‘ylasa,  mamlakat  tinchlik va  barqaror  taraqqiyotni  maqsad  qil- 
gan bo‘lsa tarbiya,  tarbiya va yana tarbiya masalasi dolzarb  boMib 
qolaveradi.  Zero,  ulug‘  ajdodimiz  A.Avloniy  ta’kidlaganidek: 
«Tarbiya biz uchun yo hayot  — yo  mamot,  yo  najot  — yo  halokat, 
yo  saodat  — yo  falokat  masalasidir».