T k 1Kommunikativ

3.Yangi mavzu bayoni:17 daqiqa
Suv barcha tirik organizmlar uchununiversal eritma,hujayradagi biokimyoviy jarayonlar uchun sharoit,ko‘pchilik tirik organizmlar uchun yashash muhiti hisoblanadi. Suv tirik organizmlarda boradigan moddalar almashinuvidafaol ishtirok etadi vamuhimo‘rin tutadi.Tirik organizmlar yashaydigan muhitda suv yetishmasligi organizmlarda hayotiy jarayonlaming sekinlashishiga sabab bo‘ladi.Tirik organizmlarda suv gidroliz va fotosintez reaksiyalarida bevosita ishtirok etadi.
Suv yuksak sporali o‘simliklaming urug`lanishi,spora va uruglar unibchiqishi uchun o‘ta zarur.Quruqlikda yashash joylarining namligi yillik yog`ingarchilik miqdoriga bog`liq, shuning uchun turli geografik zonalar o‘zaro farqlanadi Namlikning yetishmasligi yoki haddan tashqari ortib ketishi quruqlikda yashovchi tirik organizmlar uchun cheklovchi omil hisoblanadi.Kserofitlar (yunoncha «xerox» - qumq, «phyton» - o‘simlik) - namlik?kam bo`lgan muhitda o‘sishga moslashgan o‘simliklar sanaladi.Bularga dasht,cho`l,yarim cho`l,savanna,baland tog‘ o‘simliklari kiradi.Kserofitlar ikki gumhga ajratiladi: sukkulentlar va sklerofitlar..Gigrofitlar (yunoncha «hygros -nam, «phyton» -o‘simlik)-nam tuproq va yuqori namlikkaega joyda o‘sadigan o‘simliklar.Gigrofit o‘simliklarga sholi,shakarqamishvaboshqalarmisol bo`ladi. Gigrofitlartuproqdanamlikkamayganholda tez solibqoladi. Ularning ayrim turlari (botqoq gigrofitlari)ning ildizi va poyalarida aerenximiya (yunoncha «aeg»- havo, «enchyma»-hujayra)-zaxirada havo saqlovchi hujayralar bo`ladi.Gigrofitlarda ildiz tizimi kuchsiz,ildiz tukchalari rivoj lanmagan, transpiratsiya kuchli bo`ladi.Barg plastinkalari yupqa va undagi og`izchalar doim ochiq bo`ladi. Mezofit (yunoncha «mesos» o‘rtacha, «phyton»-o‘simlik) mo`tadil nam sharoitda o‘sadigan o‘simliklar sanaladi.
Namlik darajasiga ko`ra hayvonlar suv muhitida yashovchi,suv va quruqlikda yashovchi,quruqlik hayvonlariga bo`linadi. Fiziologik moslanish organizmda namlika bo`lgan ehtiyojni qondirish uchun hayotiy jarayonlarni o`ziga xosligini ifodalasa,morfologik moslanish esa organizmdagi suvni saqlashga qaratilgan moslanishlar hisoblanadi.Etologik moslanish esa suvni qidirib topishga yo`naltirilgan moslanish hisoblanadi.
61 –bet 1- jadval asosida moslanishlarga oid misollar tushuntiriladi.