T. C. Bartin üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ TÜrk diLİ ve edebiyati anabiLİm dali yeni TÜrk edebiyati biLİm dali 2000-2010 arasi küÇÜrek öYKÜde postmodern izler yüksek lisans tezi hazirlayan tezcan kurt danişMan prof

.
 
Netice itibariyle 2000-2010 yılları arasında kaleme alınan öykülerin çoğunda 
modern dönem eserlerinde çok nadir rastlanan başlığı olmayan; resim ve fotoğraf altına 
yazılan; her güne bir öykü yazıldığını veya geldiğini gösteren takvim şeritli; dilekçe 
formatında; eser kapağı ile öykü arasında bağlantı olduğunu gösteren dış kapağı resimli 
ve fotoğraflı; önceden yayınlanan eserdeki öykünün daha sonra resim ve fotoğrafla 
yayınlanarak yeniden sunulduğu öyküler gibi birçok form denemesi olmuştur. Bu form 
arayışları aslında postmodernizmin var olana karşı çıkıp onu değiştirme, parçalama ve 
her halükarda okuru metnin içine çekme çabasından başka bir şey değildir. 
 
2.3. Söyleme Dair Tespitler 
İncelenen öykülerin bazısında dil, genel manada herkesin anlayabileceği şekilde 
sade, yalın ve akışkan, bazılarında ise imge yüklüdür. Bazı yazarlar dili bu şekilde 

---

45 
kullanırken, bazıları da toplumda hoş karşılanmayan ifadelere yer vermekten 
kaçınmamışlardır. Müge İplikçi’nin 
Kısa Ömürlü Açelyalar
adlı öykü kitabındaki 
Kileçra Gecedeki Yalnızlık 
(İplikçi, 2009, 63-69) öyküsü buna örnek verilebilir: 
“
Refika? Sen koca göbeğin ve sarkık memelerinle telekızlık mı yapıyorsun? Utanmıyor 
musun bu yaptığından? Orospuluk yapıyorsun ha, şerefsiz! (…), Sürekli ‘orospu’ diye 
soluyordu” 
(İplikçi, 2009, 68)
. 
Bu örnekten de görüleceği üzere, modern dönem 
eserlerinde çok nadir karşılaşılan bu ifadeler, postmodern metinlerde her hangi bir 
kısıtlama olmaksızın kendine yer bulabilmektedir. Zira modern dönemde yaşadıkları 
olumsuzluklar nedeniyle sadece topluma yabancı bireyler değil, kendine bile 
yabancılaşan öznelerle karşılaşılır. Söz konusu bu özne, aslında patlamaya hazır bir 
bomba gibidir. Patladığında ise örnekte de geçen argo kelimeleri, küfürleri söylemekten 
geri kalmayan bir özne.
 
Öykülerdeki diyalog cümlelerinin oldukça kısa seçilmesi dikkatlerden kaçmaz. 
Saliha Yadigâr’ın 
Yazdı Sevda
ve Müge İplikçi’nin 
Kısa Ömürlü Açelyalar
adlı öykü 
kitapları örnek verilebilir:
“-Nereye bakıyorsun? 
-Sen biraz dolaşsan. 
-Olmaz. Seni yalnız bırakmam. 
-Her zamanki halim” (Yadigâr, 2008, 33).
 
“Bana Kofi Sokrat derler. 
Sokrat’ı anladık da bu Kofi neyin nesi Allahaşkına?” 
(İplikçi, 2009, 66). 
Postmodern dönemde yaşam sürmeye çalışan özne bir suskunluk içindedir ve 
zihninden geçen düşünceleri uzun cümlelerle ifade etmez. Çünkü uzun cümle demek, 
cümleye kafa yormak ve fazladan zaman demektir. Dolayısıyla kendine ait olan zaman 
mefhumu başkalarınca elinden alınan özne, böyle uzun cümleler yerine an’ı ifade 
edecek nitelikte kısa ve eksiltili cümleleri yeğler. Bunu yaparken de kelimelere 
yoğunluk vererek az sözle çok şey anlatmaya çalışır. Bazen cümle bile kurmayarak 
göstergelere sarılır. Diğer bir ifadeyle, konuşulanın ne olduğunun değil, nasıl 
konuşulduğunun/ ifade edildiğinin önemli olduğu postmodern anlatılarda, yazarlar 
anlatılarını dil oyunu üzerine kurarlar. Dolayısıyla yazarlar elden geldikçe anlatılarında 
kelimelerle oyun oynarlar.

---

46 
Ancak bu örnekler, 2000-2010 arasında yazılmış bütün öyküler için bir genelleme 
değildir. Bu örneklerin aksine oldukça uzun cümlelerle kurulmuş diyalog cümleleri de 
vardır. Murat Gülsoy’un 
“Binbir Gece Mektupları”
adlı kitabındaki öykülerden biri 
olan 
Asansör 
başlıklı öyküde geçen aşağıdaki diyalog buna örnektir: 
Babanıza söylediğiniz yalan Ayla’yla mı ilgiliydi?/ 
Hayır, hayır. Yalandan bir aşk hikâyesi uydurdum. Sözde ben bir kızla uzun yıllar çıkmışım da 
sonradan o beni bırakıp başkasıyla evlenmiş ve şimdi o şirkette çalışıyormuş… Onunla 
karşılaşmak istemediğim için görüşmelere gitmediğimi söyledim. Babam durumu çok ciddiye 
aldı. Bana kadın-erkek ilişkileri üzerine bir ton nasihatte bulundu. ‘Aşırılıktan kaçın, her şeyin 
ortası iyidir, uçlar zararlıdır, temkinli ol, ölçü ve saygı tüm ilişkilerin seren direğidir, planlı ol, 
önemli kararlar vermeden önce yirmi dört saat düşün,’ gibi beylik laflar etti. O bunları 
söylerken ben bakışlarımı yerdeki hayali bir noktaya sabitlenmiş dinliyordum ve işin tuhafı 
etkileniyordum. O yalan aşkı birkaç dakika önce uydurmamışım da gerçekten yaşamış ve o 
yüzden o haldeymişim gibi ezik, dinliyordum. Her gün binlercesini duyduğumuz o beylik 
sözler o anda bana hayatın çok gizli sırlarıymış gibi geliyordu. Çaresiz durumdaydım, 
dinliyordum. Durumuna üzüldü. Sanırım olayın beni ne kadar hırpaladığını anlamaya 
çalışıyordu. Belki de, bir babanın yapması gereken o zor konuşmayı yaparken neler 
hissedeceğini de önceden düşünmüştü. Çünkü hiçbir şeyi şansa bırakmaz. Her şeyi önceden 
düşünür, hesaplar. Bazen, ‘Baba,’ derim, ‘her şeyi hesaplayamazsın, nasıl olsa bir şeyler 
sürpriz olacak, boşu boşuna neden planlar yapıyorsun? o da bana, ‘Olsun, büyük bir yüzdesini 
yine de hesaplamış oluyorum.’ der (Gülsoy, 2014, 140-141). 
Yazarlar, anlatacaklarını okurun daha iyi algılaması için dil üzerinde deney 
yaparak bir üslup arayışına da girmişlerdir. Örneğin; Murat Gülsoy “