T. C. Bartin üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ TÜrk diLİ ve edebiyati anabiLİm dali yeni TÜrk edebiyati biLİm dali 2000-2010 arasi küÇÜrek öYKÜde postmodern izler yüksek lisans tezi hazirlayan tezcan kurt danişMan prof

1.2.2. Küçürek Öyküde Kişiler
Edebi türlerin hepsinde de kahraman/ lar olmazsa olmazlardandır. Dolayısıyla 
edebi tür olan öykü ve onun alt çeşidi olan küçürek öyküde de kahraman/ lar mevcuttur. 
Kahraman/ ların edebi metinlerin olmazsa olmaz unsurlardan biri olmasının sebebi, 
metinde yazar tarafından kurgulanan olayın ilerlemesi, gelişmesi ve genişlemesi içindir. 
Çünkü okur, metinde hangi zamanı, mekânı, olayı vs. düşünüp, konuşan ve 

---

14 
düşündüğünü harekete/ davranışa çeviren kahraman/ lar aracılığıyla öğrenir. Kahraman/ 
lar öykülerde sadece insan olarak değil, hayvan veya insan gibi düşünen, konuşan, 
düşündüğünü davranışa dönüştürebilen diğer canlı cansız varlıklar olabilmektedirler.
Ancak konu küçürek öykü olduğunda kahraman/ lar öncesiyle, dış 
görünüşleriyle, çoğu zaman da isimleriyle bilinemezler. Çünkü küçürek öykünün doğası 
buna izin vermez. Küçürek öykü bir 
an
’ın öyküsüdür. Yazar tarafından işlenen 
an
’da 
ortaya çıkar, görevlerini ifa eder ve yok olup giderler. İçinde bulundukları yaş, öykünün 
anlatıldığı andaki yaştır. Geçmiş ve gelecek yaşlarını bilinmez. Sadece sezilebilir. 
1.2.3. Küçürek Öyküde Mekân 
Uzamsal olarak roman bir malikâne gibidir; çok kısa öyküyse 
yirmi üçüncü kattaki tek kişilik geniş oda. Bugünlerde daha 
fazla insan, malikânelerde yaşamaktansa küçük dairelerde 
yaşıyor (Baxter, 1997, 88). 
 
İnsanoğlu, doğduğundan itibaren ölünceye kadar bir zaman dilimi içinde 
dünya 
adı verilen bu uzamda yaşar. Bu zaman dilimi içinde insanoğlu yaşamını değişik 
ortamlarda, yani mekânlarda geçirir. Bu mekân bazen ev, evin odası, tuvaleti, banyosu, 
bahçesi, çatısı, kileri olabileceği gibi bazen bir deniz, göl, ırmak veya dere bazen de bir 
hastanenin ameliyathanesindeki ameliyat masası veya yoğun bakım ünitesi de olabilir.
 
Küçürek öykü yazarı, 
“… daha çok mekân/ ların içtenlik değeri taşıyan algısal 
yönünü ön plana çıkararak öyküsünü kurgular. Genellikle bunaltı, yurtsuzluk, 
zamansızlık ve yalnızlık gibi izlekleri esas olan Küçürek öykülerde mekân büyük bir 
ağırlıkla labirentleşen kapalı ve dar mekânlardır” 
(Korkmaz ve Deveci, 2011, 46). 
İnsanoğlu doğası gereği davranışlarını ya duyu organlarıyla algıladığı bu somut uzama 
ya da kendi iç dünyasına göre düzenler. Şiddetli bir şekilde yağan yağmurdan kurtulmak 
için kendini kapalı bir mekâna atmak isteyen insanoğlu, kendisiyle muhasebe yapmak 
için de iç dünyasına yönelir. Dış dünyada mekân yaratmak epey masraflı ve zahmetli 
iken, iç dünya oldukça masrafsız ve zahmetsizdir; oluşturulması oldukça kolaydır. Dış 
dünya mekânlarıyla değişik sebeplerle uzaklaşmak zorunda kalan ya da uzaklaştırılan 
birey kendini iç dünyasında oluşturduğu mekânlarda bulur. Burada problemle 
karşılaşmaz. Çünkü buranın mimarı da müteahhidi de ustası da burada yaşayacak olanı 
da bizatihi kendisidir. Pekâlâ, “Yazar neden iç dünyasında mekânlar yaratır?” sorusu 
akla gelebilir. Cevabı da oldukça basittir: Aklî melekeleri dolayısıyla. Diğer canlılardan 
akli melekelerinin olmasıyla ayrılık gösteren insanoğlu, düşünür, duygulanır ve hayal 

---

15 
kurar. Bunları bazen sözle bazen davranış olarak bazen de her ikisini kullanarak dışa 
vurur. Ama öyle bir zaman gelir ki duygu, düşünce ve hayallerini içine atıp orada 
kendine dünya yaratması gerekir. Bunun sebebi de dış dünyada yaşadığı 
olumsuzluklardır. Sonuçta da birey, dış dünyada yaratamadığı mekânı iç dünyasında 
masrafsız bir şekilde yaratır ve yaşamını orada sürdürür. Bu durum yani mekânın 
nasıllığı, küçürek öykülerde anlık patlamalarla kendini gösterir. Her yerin zifiri karanlık 
olduğu bir anda çakan şimşek nasıl ortalığı o anda bireyin var olduğu mekânı 
aydınlatıyorsa, bu tür yazarların da anlatımlarında böyle şimşek çakmasıyla anlık 
meydana çıkan mekânlar vardır. Zaman olarak kısacık, ama çok etkili. İşte biz okurlar, 
küçürek öykülerde yazarı ya da kahramanı bir anda olup kaybolan bu dar mekânlarda 
görürüz. İnsanoğlu doğuma kadar olan biyolojik süreç ile öldükten sonra defnedildiği 
mezarda dar bir mekânda bulunur. Anne karnında vav (و ) şeklinde dururken de dış 
dünyada olup bitenlerden etkilenir; ancak, orada iken güvendedir. Sınav zamanı 
geldiğinde dış dünyaya ağlayarak adım atan bebek, yaşı ilerleyip başından geçen 
olumsuzluklardan kurtulmak için bulunduğu mekânlardan uzaklaşarak ses yalıtımının 
çok kaliteli olduğu iç dünyasına yönelir. Küçürek öykülerdeki mekânlar işte böyle bir 
psikolojinin ürünüdür. Dolayısıyla nasıl ki gerçek hayatta mekânsız bir yaşam olamazsa 
küçürek öykülerde de mekânsız bir kurgulama olamaz.