T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ ÇAĞDAŞ TÜrk lehçeleri ve edebiyatlari anabiLİm dali irak türkmen tüRKÇESİnde kalip sözler noor ghazi elaiS

Her tikiv bir xançer başında qalsın “Her parçan bir hançer ucunda kalsın” (ITFHİ: 522)

Hey saçı bucaq “Saçı bucak” (Hamdi 1970: 37)

Hey seni zece batasay “Siyah zifte batasın” (Çolakoğlu 2017: 117)

Hey umağı sunmuş “Senin arzun/ Umudun/ Dilleğin sönsün/ Kalmasın” (Çolakoğlu 2017: 117)

Hezreti Abbas²¹ oxına geçesen “Hz. Abbasın okuna geçesin” (ITFHİ: 522)

Xer görmesin “Hayır görmesin” (AKH: 59)

Xınnaya batasan “Kınaya batasın (xına “kına” çamura benzetilip kişinin buna batması istenmektedir) (ITFHİ: 522)

Xoş güne hesret qalasan “Güzel güne hasret kalasın” (KK: BG)

İki gözüm kör olsun “İki gözüm kör olsun (kendi kendine beddua)” (ITDA: 124)

İkki gözüv kor olsın “İki gözün kör olsun” (ITFHİ: 522)

İlanıv gök olsın aqrebiv yeşil “Yılanın gök olsun akrebin yeşil” (ITFHİ: 522)

İmam Abbas kulağıv dibinden vursun “İmam Abbas kulağının dibinden vursun (bu beddua yemin eden birinin eğer yemini doğru değilse ‘İmam Abbas seni çarpsın’ demek amaçlı söylenir)”(KK: Nİ)

İmam evine giresen “İmam evine giresin (deli olasın, aklını yitiresin)” (KÇF: 22)

İmansız gidesen gorra “Mezara imansız gidesin” (KK: BG)

İmansız gora enesen “İmansız mezara giresin/ inesin” (ITFHİ: 522)

İmansız oğlı “İmansızın oğlu (bir tür küfür)” (ITFHİ: 522)

İmansız ölsün “İmansız ölsün” (ITDA: 126)

İnşallah ha xaqın eline baxasan “İnşallah hep başkalarının eline bakasın” (ITFHİ: 522)

İpe asılasan “İpe asılasın” (ITFHİ: 522)

İpiv qırılsın piştav dağılsın “İpin kırılsın, belin dağılsın” (Kerküklü 1962: 45)

İpten çeksinner seni “İple çeksinler seni” (ITFHİ: 522)

Kada güllesine rast gelesen “Bir belalı kurşuna rast gelesin” (Bayat 2008: 692)

Kapılarda qal “Kapılarda kalasın” (ITDA: 133)

Karnıy dolu kuçağın boş²² “Karnın dolu, kucağın boş olsun (hamile kal fakat doğurduğunda çocuğun ölsün)” (Bayat 2008: 692)

Kat kata vursun üregivi “Yüreğine inme insin” (KK: AŞ)

Kelle qulağıy öleydi “Başın kulağın öleydi, öleydin” (ITİ: 243)

Ker olasan “Sağır olasın” (KK: AŞ)

Keteniviz bez olsın “Keteniniz bez olsun” (ITFHİ: 519)

Köküviz qalmıyaydı “Kökünüz kalmayaydı” (ITFHİ: 522)

Köküviz yanaydı “Kökünüz yanaydı” (ITFHİ: 522)

Köküvize kibrit suyı calsın “Kökünüze kibrit suyu dökülsün” (ITFHİ: 522)

Köküvize sipirge vurulsın “Kökünüze süpürge vurulsun” (ITFHİ: 522)

Kor (kör) güleye rast gelseydiv “Görülmeyen/ kör kurşuna rast geleydin” (ITFHİ: 522)

Kör olasan “Kör olasın” (x) (KÇF: 22)

Kör olsun ki gözden “İki gözü kör olsun” (KNB: 48)

Köyiv uzağ olsın yolın diken “Köyün uzak, yolun diken olsun” (ITFHİ: 522)

Kül başıva “Başına kül elensin” (ITFHİ: 522)

Kül olasan “Kül olasın, yanasın” (KK: BG)

Külüy göge savrulsun “Külün göğe savrulsun” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu: 118)

Qaçanı qavasan ekmek tapmıyasan “Kaçasın kovalayasın ekmek bulmayasın” (ITFHİ: 522)

Qan qusasan “Kan kusasın” (ITFHİ: 552)

Qana boyanasan “Kana bulanasın” (ITFHİ: 522)

Qana bulanasan/ Qanıva bulaşasan “Kana bulanasın” (ITFHİ: 522)