T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ ÇAĞDAŞ TÜrk lehçeleri ve edebiyatlari anabiLİm dali irak türkmen tüRKÇESİnde kalip sözler noor ghazi elaiS

Qanıv ceddede axsaydı “Kanın cadede aksaydı” (ITFHİ: 522)

Qanıvı töksünner “Kanını töksünler” (ITFHİ: 522)

Qanşarıya qudurmuş köpek gele “Karşına kudurmuş köpek çıksın/ gelsin” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 118)

Qapı qapı dilenesev hiç tox olmayasan “Kapı kapı dilenesin, hiç doymayasın” (ITFHİ: 522)

Qapılarda ölesen “Kapılarda ölesin, kimsesiz kalasın” (KK: AH)

Qarayı soymıyasay “Siyah elbiseni çıkarmayasın, hep yasta olasın” bir kimsenin yakını öldüğünde yasta olduğunu göstermek için, kırk günle bir yıl arası kadar siyah elbisesini çıkarmaz. (Telafer ağzı) (Çolakoğlu 2017: 118)

Qarnıva qazandelen girsin “Karnına kazan delen²³ girsin” (ITİ: 247)

Qere güne düşesen “Kara güne düşesin” (x) (ITFHİ: 522)

Qere xebere diskinesen “Kötü/ Kara habere irkilesin” (ITFHİ: 523)

Qere xeberi gelesen “Kara haberin gele (ölüm haberin geleydi)” (ITDA: 134)

Qere yere girideg seni “Seni kara yere girdirelim” (ITFHİ: 523)

Qere yere girmiş “Kara yere giresin” (ITFHİ: 522)

Qere yeri qucaxla “Kara yeri kucaklayasın (sevdiğinin mezarına sarılasın, sevdiğin biri ölsün)” (HİD: 39)

Qılığıv össin “Biçimin ölsün (güzelliğin gitsin)” (ITİ: 247)

Qılıxtan düşesen “Biçimden düşesin” (ITİ: 247)

Qıran qirsin “İlet girsin” (ITFHİ: 523)

Qiyamatta elim yexevde olsın “Kıyamette elim yakanda olsun” (ITFHİ: 523)

Qonca kimin solasan “Gonca gül gibi solasın” (KNB: 239)

Qulağıya qurğuşun tökülsün “Kulağına kurşun dökülsün” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 118)

Quma gömilesen “Kuma gömülesin” (ITİ: 247)

Qurban olasan mene “Bana kurban olasın” (ITİ: 243)

Qurbanıy ossın “Kurbanın olsun” (Telafer ağ.) (AKH: 61)

Quri ekmege hasrat qalasav “Kuru ekmeğe hasret kalasın” (ITFHİ: 523)

Quri yerde yatasan “Kuru yerde yatasın” (ITFHİ: 523)

Qutıv qurısın “Donup kalasın” (ITİ: 243)

Lal olsun diliv “Dilin lal olsun” (KNB: 48)

Leşiv qoxsın “Leşin/cenazen koksun” (ITFHİ: 522)

Leşiv tapılmasın/ qoxsın/ parça parça olsın “Leşin bulunmasın” (ITFHİ: 523)

Luqma luqma olasan “Lokma lokma olasın” (ITFHİ: 523)

Meyteriv terse çalınsın “Davulun ters çalınsın” (KÇF: 23)

Milkiyde bayğuşlar öte “Mülkünde baykuşlar öte” (Ar. Mülk> IrkTrkmTü. Milk) (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 118)

Mıraz almıyasan “Murad almayasın” (ITFHİ: 523)

Mıraza yetme “Muradına yetişmeyesin” (KNB: 73)

Muhammed'in ögünde el boş üz qara durasay “Hz. Muhammed'in önünde eli(n) boş yüzü(n) kara durasın” (Telafer ağzı) (Çolakoğlu 2017: 118)²⁴

Namard olasan “Namerd olasın” (ITFHİ: 523)

Namard ölesen “Namerd ölesin” (ITFHİ: 523)

Namardın eline düşesev “Namerdin eline düşesin” (ITFHİ: 523)

Naꜥlet gelsin şeytana “Lanet gelsin şeytana” (EYK: 63)

Naꜥlet olsın kafire “Lanet gelsin/ olsun kafire” (TDH: 46)

Nefesiv kesilsin “Nefesin kesilsin, ölesin” (KK: SK)

Nene babam derdi tutasav “Ananın babanın derdi tutsun seni” (ITFHİ: 523)

Nenev börügiv qoxlasın “Anan şapkanı koklasın” (ITFHİ: 523)

Nenev ölsün “Anan ölsün” (ITDA: 158)

Nenevden emdiğin süt burnuvdan gelsin “Anandan emdiğin süt burnundan gelsin” (x) (KK: MG)