T. C. Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ ÇAĞDAŞ TÜrk lehçeleri ve edebiyatlari anabiLİm dali irak türkmen tüRKÇESİnde kalip sözler noor ghazi elaiS

Duşmanıv ölsün “Düşmanın ölsün” (ITFHİ: 515)

Duşmanıv şad olmasın “Düşmanın mutlu olmasın” (ITFHİ: 515)

Duşmanıvın gözü kör olsın “Düşmanının gözü kör olsun” (ITFHİ: 515)

Dünya durduğca durasan “Dünya durdukça durasın” (KD- 1963: 41)

Dünyada ax demeyesen “Dünyada ah söylemeyesin” (ITFHİ: 515)

Düşmanıva nasib olmasın “Allah düşmanımın başına vermesin” (ITFHİ: 515)

Eğri yola çıkasın, düz yol karşıva gelsin “Yanlış yola gidesin, doğru yol karşına gelsin/ çıksın” (KD- 1963: 41)

El vurduğuv toprağ altun olsun “El vurduğun toprak altın olsun” (ITDA: 90)

Eliv derd görmesin “Elin dert görmesin” (ITFHİ: 515)

Eliv Peğember elinde olsın “Elin Peygamber elinde olsun” (ITFHİ: 516)

Eliv qoluv var olsun “Eline koluna sağlık” (KK: YA)

Eliv var olsın “Eline sağlık” (ITFHİ: 516)

Elivden ev töresin “Elinden başka bir ev türesin” (ITFHİ: 516)

Eliy dar qaba uzatmıyasay “Elini dar tabağa uzatmayasın (Allah kötü gün göstermesin)” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 115)

Eliy Fatma ana elinde olsun “Elin Hz. Fatma Ananın elinde olsun” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 115)

Eliy üstünde el olmasın “Elinin üstünde el olmasın” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 115)

Essük olma “Eksik olma” (ITDA: 95)

Evi avadan / Éviy avadan olsun⁸ “Evin ovadan (güzel) olsun” (Çolakoğlu 2017: 105)

Evinnen ev töresin “Oğul, kız düğünü göresin” (ITDA: 97)

Evive bin bereket “Evine bin bereket” (KNB: 52)

Evlada muhtaç olmayasan “Evlada muhtaç olmayasın” (KK: SG)

Fidav olım “Kurbanın olayım” (ITFHİ: 516)

Geçmiş olsun (TDA: 101)

Gettiğiv yere utanmıyasan “Gittiğin yerde utanmayasın” (ITFHİ: 516)

Gidiysey oğur olsun gül çimen yolun olsun “Gidesin uğur(lar) olsun, gül çimen yolun olsun” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 115)

Gözüv aydın “Gözün aydın” (ITDA: 112)

Gülmeğ yüzüvden essük olmaz inşallah “Yüzünden tebessüm eksik olmasın” (KK: Kİ)

Günartav xer olsın “Hayırlı akşamlar” (KK: YA)

Günüv aydın olsın “Günün aydın olsun” (KK: Kİ)

Haq divanında üzüv ağ olsın “Hakk’ın divânında yüzün ak olsun” (ITFHİ: 516)

Haqqın divanında üzüy ağ olsun “Hakk’ın divânında yüzün ak olsun” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 115)

Hayatıvda cefa çekmiyesen “Hayatında cefa/yorgunluk çekmeyesin” (KK: Nİ)

Hazreti Ali arxavda olsun “Hz. Ali arkanda olsun” (KK: Kİ)

Hecce gidesen “Hacca gidesin; Allah’n evine gidesin” (ITFHİ: 516)

Hecci olasan “Hacı olasın” (ITFHİ: 516)

Her adımıv bir hac olsın “Attığın her adımın bir hac olsun” (KD- 1963: 41)

Hz. Ali’den ayrı düşmeyesen “Hz. Ali’den ayrı düşmeyesin” (KK: YA)

İrağ canıvdan “Belâlar senden uzak olsun” (ITFHİ: 516)

İrağ canıvdan “Canından uzak” (ITDA: 121)

İrağ ossun~olsun “uzak olsun, Allah korusun, belalar bizden uzak olsun” (Hürmüzlü 2013: 185)

İşiy düzgün olsun “İşin düzgün olsun” (Telafer ağ.) (Çolakoğlu 2017: 116)

İşlemiyesen yesen “Çalışmayasın yiyesin” (x) (KD- 1963: 41)

Kabri nurla dolsun “Kabri nurla dolsun” (x) (KK: NŞ)

Kadası canıma düşsün⁹ “Belası bana gelsin” (ITDA: 130)