T. Bushuy, F. Ruzikulov qiyosiy tipologiyaning dolzarb muammolari ma’ruzalar matni

Antonimlar 

Antonim  so‘zlar  ingliz  va  rus  tillariga  xos  bo‘lib,  konkret  til  asosida  yaratiladi.  Ular  mazmunan 

qarama-qarshi  xususiyatga  ega  bo‘lib,  tilda  va  nutqda  uchraydi.  Antonimik  munosabatlar  bir  xil  so‘z 

turkumiga  tegishli  so‘zlar  o‘rtasida  vujudga  keladi:  ingl.  abashed-unabashed,  with-wthout,  rise-sink,  rough-

smooth,  poor-wealthy,  right-wrong,  private-public;  rus.  правда-ложь,  говорить-молчать,  близко-далеко, 

друг-враг  va  hokazo.  Antonim  so‘zlar  ma’nolarining  qarama-qarshiligi  ularning  semantik  jihatdan 

uzoqlashganligini  emas,  aksincha,  ma’lum  darajada  yaqinliklarini  bildiradi.  Chunki  ular  bir  xil  tushuncha 

asosida  ish  ko‘radi: ingl.  long-short  (day), black-white (people);  rus.  тёплый-холодный  (климат), первый-

последний (вагон) va hokazo. 

Antonimlar,  asosan,  kontekstda  ochiq  –  ravshan  namoyon  bo‘ladi.  Masalan,  rus  tilida  глубокие 

знания – поверхностные знания, глубокое озеро – мелкое озеро; ingliz tilida a high tree – a low tree, a tall 

man  –  a  short  man,  hard  times  –  good  times,  a  good  person  –  an  ill  person,  a  hard  word  –  a  soft  word  va 

hokazo. 

Taqqoslanayotgan tillarda o‘zak antonimlar mavjud bo‘lib, ularning qarama-qarshi ma’nolari semantik 

jihatdan namoyon bo‘ladi: ingl. clear-vague, even-odd, low-high; rus. большой-маленький, родной-чужой. 

Agar o‘zak (har xil o‘zaklar) antonimlar ma’noning qarama-qarshiligini implisit tarzda ifodalasa, bir 

o‘zakli  (yasama)  antonimlar  esa  eksplisit  tarzda  ifodalaydi.  Rus  tilida  нe+  qarama-qarshi  qo‘yilayotgan