T azimov, U. E. Raxmatov organik olamning rivojlanishi va antropologiya (ii-qism)

Qadimgi dehqonchilik dunyoning turli qit’alarida turlicha muddatlarda paydo bo’lgan. U eramizdan oldingi 11- 6 ming yillar muqaddam paydo bo’lgan deb tahmin qilinadi.

Juda ko’p tarixchi olimlar dehqonchilikka o’tish qadimgi odamlarda muqarrar bo’lgan, chunki dehqonchilik hayot uchun zarur narsalarni yetishtirish uchun qulay degan fikr keng tarqalgan. Lekin bunday to’g’ri fikrni hali qishloq xo’jaligida uy hayvonlaridan foydalanmay turib, faqat qo’l kuchi bilan yerni yumshatishni amalga oshirish nihoyatda mushkul bo’lgan. Bu fikr turli dalillar bilan isbotlangan. Ibtidoiy dehqonchilik bilan olinadigan mahsulot, ovlash tufayli olinadigan mahsulot yoki termachilik bilan olinadigan mahsulotga qaraganda unchalik yuqori bo’lmagan.

Yangi dunyoda qulay ekologik sharoit negizida Peru qirg’oqlarida aholining ko’pchiligi mahaliy antropogeotsenozlarni hosil qilish bilan birgalikda eramizdan oldin 7 ming yilliklarda maxsus dehqonchilikning paydo bo’lishiga sababchi bolishgan. Bu asta- sekinlik bilan And, Markaziy Amerika orqali shimolga ham tarqalgan. Eski dunyoda Janubiy sharqiy Osiyoda undan muqaddam Sharqiy Osiyoda dehqonchilik okeanga yaqin yerlarda tarqalgan. Nihoyat eramizgacha bo’lgan ikkinchi ming yilliklarda Afrikaning ko’pgina viloyatlariga ham dehqonchilik tarqalgan.