Сузиш спорти турларига умумии характеристика

O'QUV-SPORT ISHLARINI HISOBGA OLISH 

Suzish  bo'yicha  o'quv-sport  ishlarn  o'quv-Mashg'ulot  jarayoni  va  shug'ullanuvchilarning  texnik 

tayyorgarligining  hamma  bo'limlari  bo'yicha  muntazam  hisobga  olib  borilishi  zarur.  Hisobga  olish 

sodda, ko'rgazmali va imkoni boricha qisqa yozilgan hujjatlarda aks etishi kerak.  

Hisobga olish dastlabki, kundalik va yillik bo'ladi.  

Dastlabki hisobga olish Har bir yangi o'quv yili boshlanishida, o'quv va sport gruppalariga qabul 

qilishda qo'llaniladi.  

Dastlabki hisobga olishga quyidagilar kiradi:  

Shug'ullanuvchilar  haqida  umumiy  ma'lumot-ismi  va  familiyasi,  jinsi,  tug'ilgan  yili  va  oyi, 

millati, ijtimoiy ahvoli, partiyaviyligi, ish yoki o'qish joyi, lavozimi, kasaba soyuzga a'zoligi, KSJ yoki 

biron-bir  sport  kollektiviga  a'zoligi,  fizkultura  bilan  shug'ullanish  staji,  suzish  bilan  shug'ullanish 

staji,Uy adresi va telefon nomeri.  

Shug'ullanuvchilarning  suzishga  bo'lgan  tayyorgarligiga  xarakteristika,  sportcha  suzish 

texnikasini egallash darajasi va sport razryadi, sportda qo'lga kyritgan shaxsiy yutuqlari va boshqalar.  

Shug'ullanuvchilarning  jismoniy  rivojlanishi  va  sog'lig'ining  umumiy  holati  haqida 

xarakteristika-og'irligi,  bo'yi,  ko'krak  qafasining  kengligi,  spirometriya,  gavda  kuchi,  ko'l  kuchi,  qon 

bosimi, puls va boshqalar haqida vrach xulosasi.  

Dastlabki hisobga olingan ma'lumotlar, razryadchi-sportchining shaxsiy kartochkasi, mashg'ulot 

jurnali va medisina ko'rigi kartochkasiga yoziladi.  

Kundalik  hisobga  olish.  Kundalik  hisobga  olishda  o'quv  rejaining  bajarilishi,  o'quv-Mashg'ulot 

jarayonining  holati,  shug'ullanuvchilar  texnik  mahoratining  o'sishi,  sog'lng'i  va  jismoniy  rivojlanishi 

nazoratqilib boriladi.  

Kundalik  hisobga  olishga  quyidagilar  kiradi:  shug'ullanuvchilarni  yo'qlama  qilish,  o'sha  kungi 

darsning  qisqacha  mazmunini  yozish,  dars  sifatini  oshirysh  uchun  ko'rsatma  va  takliflar  yozish, 

texnikani o'rganish va takomillashtirganligi uchun baho qo'yish. 

Kundalik  hisobga  olingan  ma'lumotlar  mashg'ulotlarni  hisobga  olish  jurnaliga,  razryadchi-

sportchining shaxsiy kartochkasiga va medisina ko'rigi kartochkasiga yozib boriladi.  

Individual  Mashg'ulot  o'tkazishda  kundalik  hisobga  olish,  individual  topshiriqlar  va  ularni 

bajarishdan  olingan  natijalar,  shuningdek,  o'z-o'zini  nazorat  qilish  bo'yicha  olingan  ma'lumotlar  ham 

kundalik  hisobga  olishga  kiritiladi.  Bu  qo'shimcha  ma'lumotlar  ham  shug'ullanuvchi  va  murabbiy 

kundaligiga yoziladi.  

Yakuniy  hisobga  olish  aniq  muddatda  (oy,  kvartal,  yarim  yil,  bir  yilda)  bajarilgan  ishlar 

natijasini ko'rsatadi, qo'llanilayotgan vositalar, o'rgatish metodlari va sport Mashg'ulotsining to'g'riligi 

qayd etiladi.  

---

 

65 

Utkazilgan  o'quv-Mashg'ulot  mashg'ulotlarining  soni  va  sifati,  suzish  texnikasini  o'zlashtirish 

sifati, sport-texnika natijalarining o'sishi, razryad normalari, sport musobaqalarida seksiyaning (gruppa 

va hokazolarning) qatnashish natijasi, jismoniy rivojlanish va shug'ullanuvchilarning sog'lig'i yakuniy 

hisobga olishda ro'yxatdan o'tkaziladi.  

Bu  ko'rsatkichlar  hisobga  olish  hujjatlarida  aks  etadi  va  undan  keyingi  yilda  Mashg'ulot 

jarayonini rejalashtirishda hamda umumiy yakuniy hisobotni yozishda foydalaniladi.  

Hisobga  olishning  asosiy  hujjatlari.  Suzish  bo'yicha  o'quv-sport  ishlarini  hisobga  olishning 

asosiy  hujjatlari  quyidagilar:  shug'ullanuvchilarning  arizasi  va  anketasi,  razryadchi-sportchyning 

shaxsiy hisobga olish  kartochkasi,  mashrulotni  hisobga olish  jurnaly va medisina ko'rigi  kartochkasi. 

Hisobga  olish  hujjatlarini  aniq,  to'lik  va  o'z  vaqtida  to'ldirib  borish  zarur.  Faqat  shunday 

qilingandagina  hisobga  olingan  ma'lumotlarni  to'g'ri  tahlil  qilish  va  keyingi  o'quv-Mashg'ulot 

jarayonini tashkil qilish mumkin bo'ladi.  

Ariza-anketa  gruppaga  qabul  qilish  uchun  iltimosnomadan  tashqari  shug'ullanuvchi  to'g'risida 

umumiy  ma'lumotlar  beradi  (dastlabki  hisobga  olish  bo'limiga  qaralsin).  U  shu  sport  turi  bo'yicha 

shug'ullanuvchi  tayyorgarligiga  xarakteristika  (buni  o'qituvchi  kontrol-tekshirish  yoki  oldingi  yil 

ma'Lumotlariga  asoslanib  beradi),  jismoniy  rivojlanish  va  shug'ullanuvchi  sog'lig'ining  umumiy 

holatiga xarakteristika (to'liq medisina spravkasiga asoslanadi) bo'lib xizmat qiladi.  

Sportchining shaxsiy hisobga olish kartochkasi hujjat hisoblanadi. Shunga asosan klassifikasiya 

bileti va razryadchi nishoni beriladi. U suzuvchi sport-texnik natijalarining o'sib borishini hisobga olib 

borishga xizmat qiladi. Kartochkaning bir nusxasi sport razryadi beradigan komitetda, boshqasi shunga 

muvofiq fizkultura kollektivida yoki KSJ da saqlanadi.  

Mashg'ulotni  hisobga  olish  jurnali  asosiy  hujjat  bo'lib,  unda  o'quv-sport  ishlari  o'z  vaqtida 

muntazam hisobga olib boriladi (ma'lum shug'ullanuvchilar gruppasida).  

Medisina ko'rigi kartochkasini joriy qilingan formada vrach to'ldiradi va o'z kabinetida saqlaydi. 

Ayrim ma'lumotlar dars jurnaliga ham ko'chiriladi va vrachdan tasdiqlatiladi.  

Individual  Mashg'ulot  mashg'ulotlarini  hisobga  olish  Har  kungi,  Har  bir  o'quv-Mashg'ulot 

mashg'ulotining mazmuni va natijalarini murabbiy jurnali va shug'ullanuvchi kundaligiga yozib borish 

bilan amalga oshiriladi.  

Murabbiy  jurnali-oddiy  umumiy  daftar  yoki  idora  kitobi.  Jurnaldan  Har  bir  suzuvchiga  (o'quv 

yili uchun) yil davomidagi mashqlar kuzatuvini yozib borish uchun zarur miqdorda vao'rtlar ajratiladi. 

Uning  birinchi  betida  shug'ullanuvchining  dastlabki  hisobga  olish  ma'lumotlari  aks  etadi.  Ikkinchi 

betiga  sportchining  musobaqalarda  qatnashish  reja-kalendari  yoziladi:  sportning  nomi,  musobaqa 

o'tkazish kuni va joyi, shuningdek suzish masofalari ko'rsatilgan natija va egallangan o'rni belgilanadi. 

Individual  Mashg'ulot  rejai  va  Mashg'ulot  mashg'ulotlari  davrining  sxemasi,  yeportchining  shaxsiy 

rekordlari  va  o'quv  yili  davomida  o'sib  boruvchi  natijalarini  hisobga  olish,  Mashg'ulot  vazifalarining 

bajarilishi, pedagogik kuzatishlar, murabbiyning fikr-mulohazalari qolgan betlardan o'rin oladi.  

Sportchi  kundaligi  murabbiyga  mashg'ulot  samarasini  tekshirishga  yordam  beradi, 

shug'ullanuvchini  trenirovkani  to'g'ri  tashkil  etishga  o'rgatadi.  Murabbiy  shug'ullanuvchilarga 

kundalikni  muntazam  to'ldirib  borishning  ahamiyatini  tushuntirishi  kerak.  U  haftada  bir  marta 

kundalik  to'g'ri  to'ldirilayotganligi  hamda  mashg'ulotlar  o'z  vaqtida  yozib  borilayotganini  tekshirib 

turishi kerak. Murabbiy mashg'ulotlarni tuzish paytida kundalikdan foydalanishi mumkin.  

Sportchi kundaligining formasi murabbiy jurnaliga o'xshash bo'ladi. Birinchi betga murabbiy va 

sportchining  familiyasi,  shu  yilning  yanvarigacha,  ya'ni  o'tgan  yilda  erishilgan  yutuqlari  yoziladi. 

Ikkinchi  va  beshinchi  betlar  murabbiy  jurnalidek  to'ldiriladi.  Qeyingi  betlarga  Mashg'ulot 

mashg'ulotlarining  mazmuni,  o'z-o'zini  nazorat  qilish,  Mashg'ulot  jarayonidagi  sportchining  shaxsiy 

kayfiyati, kontrol suzish va musobaqalar haqidagi ma'lumotlar yozib boriladi.  

Kundalikning oxirgi betidan sportchi shu yilda erishgan natijalarning tahlili va tegishli xulosalar 

o'rin oladi.