«suyuqlik va gaz mexanikasi»

1.2.2. Qovushoqlik, oquvchanlik va siqiluvchanlik
Suyuqlikning qovushoqligini aniqlash usullari va uni o’lchagich asboblari.
Suyuqliklarning qovushoqligi har xil viskozimetrlar va qurilmalar yordamida o‘lchanadi.
Suyuqliklarning qovushoqligi gazlarnikidan qariyb 100 marta katta.
Qovushoqni o’lchash usullari majmuasi viskozimetriya va bu maqsadda foydalaniladigan asboblar viskozimetrlar deb ataladi.

• Kapilyar usullar Puazeyl qonuniga asoslanadi.

Vaqt birligi ichida og’irlik kuchi hisobiga bosim
kamayganda kapillyar orqali tomchilagan suyuqlik
massasi hisobiga o’lchanadi:

Ostvald viskozimetri:
1- o’lchagich suv idishi;
2- xalqali belgilar;
3- suv idishi;
4- kapillyar;
5- rezinali grusha.
16
Dinamik qovushoqlik birliklari :
[η] = [kg/(msek)] = [Ns/m2] = [Pasek];
SI birliklar sistemasida: 1 Pasek = 10 P (Puaz);
SGS birliklar sistemasida 1 P = 1 g/(smsek) =
=1 dinsek/sm2;
Kinematik qovushoqlik birliklari:
[] = [η/ρ] = [m2/sek];
1 St (Stoks) = 0,0001 sm2/s (SI da emas)

2) Tushayotgan shar usuli:

F
m – sharcha massasi
- sharcha hajni
ρ – sharcha zichligi
- suyuqlik zichligi
g – erkin tushish tezlanishi
1.2.2. Qovushoqlik, oquvchanlik va siqiluvchanlik
Jism tekis harakatga erishganda og’irlik
kuchi ishqalanish kuchi va Arximed
kuchi yig’indisiga teng bo’ladi:
Bu yerdan dinamik qovushoqlik
koeffisiyenti quyidagicha aniqlanadi:
F – ishqalanish kuchi (yoki Stoks kuchi);
r – sferik hajm radiusi;
η – suyuqlikning dinamik qovushoqligi;
ʋ - zarrachaning tezligi.
c) Arximed kuchi:
b) Og’irlik kuchi:
a) Stoks qonuni suyuqlikning cheksiz hajmida sekin harakatlanayotgan sharchaga ta’sir qilayotgan qovushoq ishqalanish kuchini Ifodalaydi: