Suvoqchilik va pardozlash ishlari

NAZORAT SAVOLLARi
1. O h a k t a r k i b i g a n i m a l a r k ir a d i v a u q a n d a y ta y y o r l a n a d i ?
2 . S o i i d i r i l g a n v a s o 'n d i r i l m a g a n o h a k l a r b i r - b i r i d a n n i m a s i b il a n
f a r q q il a d i?
3 . Q o t i s h n i n g te z lig i g a k o ‘r a j i n s l a r n i n g q a n d a y t u r l a r i b o r ?
4 . S u y u q s h i s h a q a n d a y o l i n a d i?
5. N a t r i y l i v a k a li y li s u y u q s h i s h a l a r q a y e r l a r d a v a n i m a m a q s a d d a
i s h la t i l a d i ?
6 . Q a n d a y s e m e n t t u r l a r i n i b ila s iz ?
18

---

7 . P o r t l a n d s e m e n t q a n d a y is h la b c h i q a r i l a d i v a u n in g o ‘z ig a x o s x u -
s u s i y a t l a r i n i a y ti b b e r in g .
8 . O q v a r a n g l i p o r t l a n d s e m e n t l a r is h la b c h i q a r i s h d a q a n d a y m o d ­
d a l a r d a n f o y d a l a n i l a d i ?
9 . S h l a k - p o r t l a n d s e m e n t q a n d a y t a y y o r l a n a d i ?
10. Q o r i s h m a t a y y o r l a s h d a to M d irg ic h s i f a ti d a q a n d a y m o d d a l a r d a n
f o y d a l a n i l a d i ?
11. S u n ’iy v a ta b i iy q u m l a r n i n g f a r q i n im a d a ?
12. Q o r i s h m a d a q o ‘s h i l m a l a m i n g v a z if a s i n i m a l a r d a n ib o r a t?
13. Q o t i s h n i t e z l a t i s h v a s e k i n l a t i s h m a q s a d i d a n i m a l a r d a n f o y d a l a ­
n il a d i?
14. Q a y s i m a t e r i a l l a r n i p i g m e n t o ‘r n i d a is h la tis h m u m k in ?
19

---

I I B O B
S U V O Q C H I L I K I S H L A R I T O ‘G ‘ R I S I D A
U M U M I Y M A ’L U M O T
2 .1 . S u v o q q orish m a la ri h aq id a tu sh u n ch a
Qurilish qoirishmasi kerakli nisbatda tanlab olingan bog‘lovchi 
m o d d a , suv, m ayda t o ‘ldirgich va turli q o 's h ilm a la rd a n iborat 
aralashm adir. Qotishi natijasida q o rish m a s u n ’iy tosh m aterialga 
aylanadi ( G O S T 4233 — 86 S P K P ). Sirtlarni qoplash u c h u n ish­
latiladigan q o ris h m a la r quyidagi belgilariga asosan tavsiflanadi 
( G O S T 28013 - 98):
— qoNlaniladigan b o g ‘lovchi m oddaga;
— qotishm aga;
— o ‘rta c h a zichligiga ko ‘ra.
B o g l o v c h i n i n g xiliga k o ‘ra — 
se m e n tli, g ip sli, o h a k li
va 
aralash
( se m e n t-o h a k li, s e m e n t-g ip s li, g i p s - o h a k li va hokazo) 
qorishm alar;
— qotishiga k o ‘ra — 
havoda qotadigan, ham havoda, ham s u v ­
da
(gidravlik) qotadigan qorishm alar;
— 
0
‘rtacha zichligiga k o ‘ra — 
o g ‘ir
(1500 k g / m 3 va b u n d a n
o g i r ) va 
yengil
(1500 k g / m 3 d a n yengil) qorishm alar;
— s iq ilis h ig a n i s b a t a n m u s t a h k a m l i g i g a k o ‘ra: 
m a h a lliy
bog‘lovchilar
(havoda qotadigan o h a k , tu p ro q va h o k a z o )d a n ta y ­
y o r la n a d ig a n M 4 , M 1 0 , M 2 5 , M 5 0 , M 7 5 , M 1 0 0 , M 1 5 0 va 
M 200, M 4 va M 10 markali q o rish m ala r b o ‘ladi.
Suvoq qorishm alari tarkibi b o g i o v c h i m od d ala r, to ld irg ic h la r, 
q o ‘shilm alar, pigm entlar va suvdan tarkib topgan b o l a d i .
Suvoqlar tayyorlanish usuliga k o ‘ra: 
m onolit (ho 4)
va yuzaga 
listlar tarzida qoplanadigan 
tayyor (quruq)
xillarga b o l i n a d i .
Q o rish m a n in g vazifasiga va turiga qa ra b suvoqlar: 
oddiy, m a n ­
zarali
h a m d a
m axsus
turlarga b o l i n a d i .
Bajarilish aniqligi va sifatiga k o ‘ra 
oddiy
va 
oliy
sifatli suvoqlar 
b o l a d i .
20

---

H a m m a hollarda h am suvoq 
purkalm a qatlam,
grunt qatlam i
va 
sirtqi qatlam dan
iborat b o ‘ladi.
P u rk a lm a (ostki) qatlam u c h u n , od a td a , plas­
tik a ra lash m a la r ishlatiladi. Bu a ra lash m a n in g sil- 
juvchanligi (yoyiluvchanligini) k o n usning botish 
chuqurligi (8 — 12 sm) bilan aniqlanadi (1- rasm).
P u r k a lm a q a tla m q u y u q lik darajasi s u v o q n in g
yuzaga yaxshi ilashishini t a ’m inlashi zarur.
G r u n t qatlam i eng asosiy qatlam hisoblanadi.
Y u z a d a g i n o te k is iik la r s h u q a tl a m y o r d a m i d a
te k is la n a d i. 
P u r k a lm a q a tla m q o r is h m a s in in g
plastikligi g ru n t qatlam qorishm asiga nisbatan bi­
roz yuqori b o l i b , kon u s u nga 7—8 sm botadi.
Sirtqi q a tla m , o d a td a , 8—3 m m qalinlikda 
q oplanadi. Bu qatlam u c n u n m ayda q u m q o ‘shib 
i- r a s m . 
Qorish- 
tayyorlangan, konus 9— 12 sm b otadigan, m ax- maning yoyiluv- 
sus plastik q o rish m a ishlatiladi. O d a td a , p u rk alm a chan|igin| aniq- 
va sirtqi qatlam bir qatlam qilib surtiladi, grunt *aSgfn standa'rt'1" 
q atlam lari soni esa suvoqning talab etiladigan si- 
konus. 
fati h a m d a yuzaning tekisligiga b o g l i q b o ‘ladi.
T exnologik belgilariga k o ‘ra suvoq qorishm alari quyidagi xil­
larga boMinadi:
— b ir xil b o g i o v c h i bilan tayyorlanadigan 
oddiy
va bir n e c h ta
b o g i o v c h i bilan tayyorlanadigan 
m u ra kka b
qorishm a;
— ishlatilish xarakteriga k o ‘ra 
havoda qotadigan
(havoda q o t a ­
digan b o g i o v c h ila r d a n tayyorlangan) yoki havo va suvda q o ta d i­
gan (suvga c h id a m li gidravlik b o g i o v c h i l a r d a n tay y o rlan g a n ) 
qorishm alar.
Suvoq q a tla m in in g sifati k o 'p j ih a td a n ishlatiladigan m a te ri­
allarning turi va ularning sta n d a rt talablariga m uvofiq kelishiga 
qarab baholanadi.
21

---