Suvoqchilik va pardozlash ishlari

a
77
/
A l i s l i e r N a v c i y
n o m i d a g i
’z b e k i s t o n M b.

---

1 .8 . P ig m e n tla r haqida tu sh u n ch a
Y uqorida aytib o ‘tg anim izdek p ig m e n tla r q orishm aga m a ’lum
rang berish u c h u n q o ‘shiladi. P ig m e n tla r m ayin tuyilgan, rang 
berish xususiyati yuqori, y o m g ‘lik va atm osfera om illari t a ’siriga 
c h id a m li, kim yoviy j i h a t d a n t u r g ‘u n b o ‘lishi, s h u n in g d e k u la r
suvda erim asligi, q o ris h m a g a a ra la s h tir g a n d a o ‘z rangini o ‘z- 
g a r t i r m a s l i g i l o z i m . Q o r i s h m a n i n g m u s t a h k a m l i g i n i b i r o z
pasaytirishi p ig m e n tla rn in g kam chiligi h isoblanadi. Kelib c h i-
qishiga k o ‘ra 
m ineral va organik
p ig m e n tla r b o ‘ladi. M ineral pig­
m e n tla r tashqi va ichki suvoqlar u c h u n , organik p ig m e n tla r esa, 
asosan, xona ichini suvash u c h u n ishlatiladi, c h u n k i u lar n a m n i
yoqtirm aydi.
S a n o a td a oxra, t e m ir surigi, m u m iy o , x o m va kuydirilgan 
u m b ra , pirolyuzit, grafit, jigarrang m ars, xrom oksidi, u l tr a m a ­
rin, kuydirilgan suyak kabi m ineral p ig m e n tla r keng q o ‘llaniladi.
O rg a n ik p ig m e n tla r ju m lasig a h a r xil p o lim e r, em ulsiyasi- 
m o n (lateksli), p o lim e r - s e m e n t b o 'y o q la r kiradi.
B a ’zida p ig m e n tla r o ‘rniga ularning o ‘rnini bosuvchi m ate ri- 
a lla rd a n foydalaniladi. U la r rangli t o g 1 jinslari (o h a k to s h , tuf, 
p e m z a va hokazo), keram ika sanoati chiqindilari ( g is h t, terrak o ‘ta, 
m etlax plitkasi, c herepitsa siniqlari va h o k a z o jn i m aydalash y o i i
bilan olinadi. P ig m e n tla r o ‘rn id a s h u n in g d e k shla m la r va atrof- 
m u h it g a z a r a r y e tk a z m a y d ig a n s a n o a t c h iq i n d il a r i n i ishlatish 
h a m m u m k in .