Suv resurslarini havzaviy rejalashtirish va boshqarish

175
SUV RESURSLARINI HAVZAVIY REJALASHTIRISH VA BOSHQARISH
Nizolarni oldindan ko‘ra bilish va zarar yetkazmaslik 
yondashuvi
Birgalikda “mojarolarni oldindan ko‘ra bilish” va “zarar yet
-
kazmaslik” yondashuvi amaliyotchilardan quyidagilarni talab 
etadi:
a. O‘zi ishlayotgan muhitni tushunish. Xususan, guruh
-
lararo keskinliklar va nizolashish potensiali bilan “ajralib 
turuvchi” masalalarning, shuningdek, “birlashtiruvchi” 
masalalarning mojaroni yumshatish va ijtimoiy muvofiqlikni 
kuchaytirish potensialini anglash;
b. Aralashuv va muhit o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirni tushunish; 
c. Kelgusida bo‘linishni bartaraf etish va ijtimoiy muvofiqlik 
va tinchlikni mustahkamlash uchun potensial hissani kuchayti
-
rish maqsadida bu talablarga amal qilish.
Ziddiyat nima uchun muhim?
Mojaroning sezgirligi asosan tashqi yordamni yanada barqa
-
ror, samarali va axloqiy jihatdan amalga oshirishga qaratilgan. 
1-qadam: nizolarni tushunish.
Muntazam ravishda nizolarni baholash va noroziliklarni tah
-
lil qilish donorlarga, amaliyotchilarga va manfaatdor tomonlarga 
ziddiyatlarning dinamikasini tushunishga yordam berishi kerak: 
Shikoyat va moyillikning shakllari, asosiy rol o‘ynovchi guruhlar 
odatda tinchlik yoki ziddiyat tomon guruhlarni safarbar qiladi 
va ehtimol bu hodisalar zo‘ravonliklarni keltirib chiqarishi yoki 
tinchlik o‘rnatish uchun yo‘l ochishi mumkin. Eng kamida, zid
-
diyatlarning ahamiyatli emasligini aniqlash uchun mojarolarni 
tahlil qilish jamiyatdagi bo‘linish va bog‘liq muammolarni, shu
-
ningdek nizo va tinchlikni bartaraf etishda muhim rol o‘ynaydi. 
Mumkin bo‘lgan joylarda mahalliy hamkorlar bilan birgalikda 
tahlil qilish va loyihani amalga oshirish davomida ma’lumotlar 
yangilanishi kerak.

---

176
Salohiddinov A.T., Ashirova O.A.
2-qadam: loyiha bilan nizo mohiyati o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liq
-
likni tushunish.
Noqulaylik va munosabatlar xiralashganligining asosiy 
elementlari va aralashuvning asosiy elementlari o‘rtasidagi 
o‘zaro bog‘liqlik nima? Kuzatuvning uchta sohasi quyidagilar
-
ni o‘z ichiga oladi: (1) loyiha, (2) hamkorlar va manfaatdor to
-
monlar hamda (3) tashkiliy tuzilma. Keskinliklar yoki mojaro 
mohiyatiga ijobiy ta’sir qiluvchi tadbirlarning har biriga te
-
gishli bo‘lgan omillarni aniqlash lozim. Tartiblar joriy etish 
buning oqibatlarini boshqa yordam tadbirlari bilan qanday 
muvofiqlashtirishni o‘z ichiga olishi kerak (masalan, insonpar
-
varlik yordami va rivojlanishga oid aralashuvlarni puxta o‘ylan
-
gan tarzda bog‘lash).
3-qadam: Uyg‘unlik va strategik tanlovlarni amalga oshirish.
Har doim nizolarni oldindan sezish uchun variantlar va 
imkoniyatlar mavjud. Loyiha, dastur va boshqaruv qarorlari 
nizolarni tahlil qilish asosida amalga oshirilishi kerak. Xatoni tan 
olishga va o‘zgarishlar kiritishga tayyor bo‘lish lozim.