Suv resurslarini havzaviy rejalashtirish va boshqarish

1.1-rasm. Suv resurslarini boshqarishda qaror qabul qilishga ta’sir 
etuvchi omillar va ularning bog‘liqligi.

---

38
Salohiddinov A.T., Ashirova O.A.
Suv resurslarini boshqarish jarayoni nimadan tashkil topishi
-
ga e’tibor qarataylik. Birinchi qaraganda u go‘yo oddiydek, ammo 
chuqurroq qaralsa, uning juda murakkab tizim ekanligini ko‘rish 
mumkin. Bu murakkab tizimda quyidagilarni ajratib ko‘rsatish 
mumkin:
* tabiiy suv resurslari (yog‘inlar, yer usti va yer osti suv oqim
-
lari), shuningdek, antropogen ta’sir ostida hosil bo‘ladigan qay
-
tuvchi suvlar. Bu resurslar iqlimning tashqi o‘zgarishlari ta’siri 
ostida o‘zgarishi mumkin;
* iqtisodiyot sohalari bo‘yicha suvning qaytmas tarzda ishlatil
-
ishini hisobga olgan holda suvga bo‘lgan talablar ham turlicha;
* ekologik sharoitlar va talablar;
* ijtimoiy muhit va iqtisodiy taraqqiyot;
* nihoyat, eng muhim tarkibiy qism – siyosiy muhit.
Shuningdek, suv resurslarini boshqarish bo‘yicha qarorlar 
qabul qilishda quyidagilarni hisobga olish zarur:
• resurslar mavjud bo‘lgan hududlar ularni iste’mol qilish 
hududlari bilan mos kelmaydi;
• turli iste’molchilarning suvga bo‘lgan ehtiyojlari turli 
vaqt intervallariga ega ekanligi bilan xarakterlanadi (masalan, 
sug‘orish va energetika; rekreatsiya va baliqchilik va b.);
• suv sifatining yomonlashuvi mohiyatan jamiyat uchun ya
-
roqli suvning miqdori keskin kamayib ketishiga olib keladi.
Suv resurslari – boshqaruvning alohida mahsulidir, chunki 
uning hamma yerga kirib borish xususiyatlari undagi har qanday 
o‘zgarishlar va ta’sirlarni o‘zaro bog‘liq bo‘lgan turli muhitlarda 
tarqaluvchan qilib qo‘yadi. 
Sanoat va qishloq xo‘jaligining intensiv taraqqiy etishi, aholi 
sonining o‘sishi, yangi hududlarning o‘zlashtirilishi va shu 
jarayonlar bilan bog‘liq bo‘lgan suv iste’molining keskin or
-
tishi suv resurslarining gidrologik tartibi va holatiga jiddiy 
ta’sir ko‘rsatadi. Shuning uchun bugungi kunda o‘tkazilayotgan 

---

39
SUV RESURSLARINI HAVZAVIY REJALASHTIRISH VA BOSHQARISH
tadbirlar ko‘pgina xalq xo‘jaligidagi sohalarning kelajakda rivoj
-
lanish tendensiyalarini belgilab beradi. Suv xo‘jaligida uzoq ke
-
lajakka mo‘ljallangan siyosatning asosiy vositasi – bu istiqbolli 
bashoratlardir.