Suv resurslarini havzaviy rejalashtirish va boshqarish

Suvga bo‘lgan talabni boshqarish
vazifasi nisbatan ko‘proq 

---

24
Salohiddinov A.T., Ashirova O.A.
institutsional masala hisoblanadi. Suvga bo‘lgan talabni bosh
-
qarish faoliyati maqsadga erishishning nostrukturaviy, ya’ni 
texnik ob’yektlarga emas, balki inson komponenti vositalariga 
tayanishi bilan xarakterlanadi. Suvga bo‘lgan talabni boshqarish, 
bir tomondan, suvga bo‘lgan talabni shakllantirishda ishtirok 
etuvchi (fermer va dehqon xo‘jaliklari, tomorqa egalari va bosh
-
qa suv iste’molchilari) va, ikkinchi tomondan, suv resurslarini 
boshqarishda ishtirok etuvchi (suv xo‘jaligi tashkilotlari xodim
-
lari) odamlarga tayanadi. 
Suv hokimiyati va uning funksional darajalari
Suv hokimiyatining (руководство водой – water governance) 
quyidagi funksional darajalarini ajratib ko‘rsatish mumkin:
• Konstitutsiyaviy (tashqi suv hokimiyati)
• Tashkiliy (ichki suv hokimiyati)
Tashqi suv hokimiyati – qonunlar qabul qilish, mulkchi
-
lik huquqlarini tartibga solish, bozor munosabatlarini jo
-
riy etish (suv xizmati uchun to‘lov), investitsiyalar, subsi-
diyalar, soliqlar bo‘yicha imtiyozlar berish kabi mexanizmlar vo
-
sitasida amalga oshiriladi. 
Ichki suv hokimiyati – moliyaviy resurslarni tarqatish, suv li
-
mitlarini belgilash, tashkilotlarning tuzilmasini, shtatlarni, ma
-
oshlarni tasdiqlash, yo‘riqnoma va ko‘rsatmalarni joriy etish me
-
xanizmlari vositasida amalga oshiriladi. 
Masalan, magistral kanallar darajasidagi suv hokimiyati funk
-
siyalari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
• Kanalni boshqarishning istiqbolli rivojlantirish rejalarini 
muvofiqlashtirish;
• Suv tarqatish rejalarini muvofiqlashtirish va monitoring 
qilish; 
• Ifloslantirish limitlarini muvofiqlashtirish;
• Ta’mirlash va texnik xizmat ko‘rsatish rejalarini 

---

25
SUV RESURSLARINI HAVZAVIY REJALASHTIRISH VA BOSHQARISH
muvofiqlashtirish; 
• Byudjet va shtatni muvofiqlashtirish;
• Kanal 
boshqarmasi 
boshqaruvchisi 
lavozimiga 
nomzod(lar)ni kiritish; 
• Suv xizmatlari xarajatlar, suv xizmatlari uchun to‘lovlar 
hamda to‘lovlar yig‘imi monitoringini muvofiqlashtirish;
• Kanal boshqarmasi va suvdan foydalanuvchilar hamda 
suv iste’molchilari o‘rtasidagi bahsli masalalar yechimini topish 
(bahsli masalalarni kanal boshqarmasi hal eta olmagan hollarda)
Magistral kanallar darajasidagi suv resurslari boshqaruvi 
funksiyalari quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
• Suv taqsimoti rejalarini tuzish va ularni korrektirovka 
qilish;
• Suvdan foydalanish rejalarini amalga oshirish; 
• Kanal boshqarmasi byudjetini ishlab chiqish; 
• Infratuzilmani ekspluatatsiya qilish va unga texnik xiz
-
mat ko‘rsatish; 
• Suv taqsimotini baholash va monitoring qilish; 
• Kanal boshqarmasi va suvdan foydalanuvchilar hamda 
suv iste’molchilari o‘rtasidagi bahsli masalalarni hal qilish.
Magistral kanallar darajasida suv hokimiyati va suv resursla
-
rini boshqarish organlari quyidagilardan iborat.
Suv hokimligi organlari: 
1) tashqi hokimlik: Prezident, Parlament, Hukumat (Vazirlar 
Mahkamasi). 
2) ichki hokimlik: Vazirlik, Bosh boshqarma,