Suv ostida sakson ming kilometr

1 

«Yanki dudl» -

 Angliya hukmronligidan ozod bo'lish davridagi 

Shimoliy Amerikaning vatanparvarlik qo'shig'i.

415

---

-   Bu  -   kashalotlar,  juda  dahshatli  maxluqlar... 

Men ularning b u tu n  boshli to ‘dalari  -   ikki yuz,  uch 

yuztasiga  duch  kelganm an!  M ana  bu  shafqatsiz  va 

zararli m axluqlarni h aqiqatan qirib tashlasa arziydi.

Bu so'zlardan keyin kanadalik keskin burildi.

-   Unday  bo'lsa,  kapitan,  -   dedim   m en,  -   k it­

larning m anfaati  uchun m ister Lendga ruxsat bersa 

bo'lar...

-   O 'zini  xavf-xatar  ostida  qoldirishga  zaru- 

ra t yo'q,  -   deya  so'zim ni  bo'ldi  kapitan.  -   «Nauti- 

lus»ning  o'zi  kashalotlarni  tum taraqay  qilib  yubo- 

radi.  Uning  p o 'la t  tishlari  bor,  u  m ister  Lendning 

garpunidan qolishmaydi.

Kanadalik  ro'yirost  yelkasini  qisdi.  Uning  tu - 

rishi  yaqqol:  «Kashalotlarni  kema  tum shug'i  b i­

lan  qirib  tashlashni  hech  eshitganm isiz?!»  degan 

m a’noni anglatib tu ra r edi.

-   Shoshmay  turing,  janob  professor,  -   dedi  k a - ' 

pitan,  -   m en  hali  um ringizda  ko'rm agan  ovni 

ko'rsatam an.  O g'zi-yu  tishlari  bo'lgan  bu  yirt- 

qichlarga zig'ircha ham  shafqat qilish kerak emas!

«Og'zi-yu  tishlari bo'lgan»  -   b a’zan uzunligi y i­

girma  besh  m etrga  boradigan bu k atta bosh kasha- 

lotga bundan ham  yaxshi ta ’rif topish qiyin.  Bu kit- 

sim on  m axluqning  ulkan  boshi  tan asin in g   uchdan 

bir  qism idan  ham   ko'prog'ini  tashkil  etar  edi.  Ka- 

shalot  og'zining  «Kit  mo'ylovi»  shox  plastinkalari 

bo'lgan kit og'zidan  farqi  shuki,  kashalotnikida  har 

biri  ikki  funtdan  keladigan  o 'ttiz   to'qqiz-ellik  ikki­

ta   o'tk ir  tishi  bor.  Kashalot  bosh  suyagining  orqa 

tom onida  o'zaro  bog'liq  ikki  xona  bo'lib,  har  biri 

uch  y u z -to 'rt  yuz  kilogram m dan  juda  qim m atbaho 

hisoblanadigan  yog'sim on  suyuqlik  -   sperm atseta 

bilan to'la.

-   Hech  shubha  yo'qki,  kashalot  dunyodagi  eng

416

---

beso'naqay  va  badbashara  m axluqdir.  Uning  boshi 

nihoyat  darajada  notekisligi  bilan  kishini  hayratga 

soladi.  Chunonchi ikkita bu ru n  pallasi o'rniga bitta, 

chap  ko‘zi  esa  o‘ng ko'zidan  ancha  kichik,  bu  -   il- 

gari  zam onlarda  ovchilam ing  unga  ham isha  chap 

tom ondan hujum  qilishiga sabab b o ‘lgan.

Shu  orada  yirtqichlar  galasi  yaqinlashar  edi. 

Kashalotlar allaqachon kitlarni ko'rishgan va ularga 

hujum  qilishga shaylanishar edi.

Bu  tengsiz  jangda  kitlar  yengilishini  oldindan 

aytish  mum kin,  buning  sababi  esa  kashalotlar  fa­

qat  kitlardan  kuchli  bo'lgani  va  yaxshi  qurollan- 

ganidagina  em as,  balki  nafas  olish  uchun  yuzaga 

chiqmay,  suv  ostida kitlarga  nisbatan  uzoqroq  tura 

olishida ham dir.

Kitlarga  yordam ga  borish  vaqti  keldi.  «Nau­

tilus»  suvga  sho‘n g ‘idi.  Konsel,  Ned  Lend  va  m en 

salon derazasi yoniga o 'tirib oldik.

Kapitan Nemo kem a yangi -  qirib tashlash quro- 

li vazifasini o'tayotganda,  uni  shaxsan o'zi boshqa- 

rish m aqsadida shturval hujrasiga bordi.

V intning  aylanishi  tezlashdi  va  «Nautilus»  bor 

kuchi bilan ilgariladi.

I 

«Nautilus»  yetib  kelganda  kashalotlar  bilan  k it­

lar  o'rtasidagi  jang  boshlangan  edi.  K apitan  Nemo 

o'z  kem asini  kashalotlar  galasini  ikkiga  bo'lishni 

m o'ljallab yo'naltirdi.

Boshda  kashalotlar  yangi  dushm an  paydo  b o'l- 

ganiga  ortiqcha  parvo  qilmadilar,  am m o  tezda  ular 

o'z xatolarini tushundilar.

Ko'z o'ngim izda chinakam  jangboshlandi! H atto 

Ned  Lend ham  

d o n g

 qotib qolib,  pirovardida  qattiq 

chapak chalib yubordi.

«Nautilus»  ulkan  garpunga,  o'z  kapitani  qo'lida 

itoatkor  qurolga  aylandi.  «Nautilus»  g o 'sh td o r  ka-