|
1
Konglomerat -
har xil mineral bo'laklari va qumning loy, ohak
vositasi bilan bir-biriga mahkam yopishuvidan hosil bo'lgan tog‘
jinsi.
381
Konsel uxlash uchun kayutasiga ketdi, m en esa
salonda yolg'iz qoldim. «Nautilus» suzishni sekin-
latib, g'ira-shira ko'rinayotgan m assivlar ustidan
tegay-tegay deb, to 'x tab qolguday bo'lib, goh okean
sathiga ko'tarilib borar edi.
Shunday daqiqalarda yupqa suv qatlam i orqali
m en bir necha yorqin yulduzlar turkum ini, jum-
ladan O rionning ketidan m iltillab turgan besh-olti
yulduzni ko'rdim .
T o'satdan to 'siq lar berkilm aganda deraza oldida
yana soatlab turib dengiz va osm on ajoyibotlarini
jon deb tom osha qilgan bo'lardim .
Shu daqiqada «Nautilus» tik yuqoriga ko'taril-
gan devor oldiga kelib qolgan edi. U bu to'siqdan
qanday qilib o'tishiga aqlim yetm adi. Kayutamga
qaytishga to 'g 'ri keldi. «Nautilus» qim irlam ay tu rar
edi. Men vaqtliroq turishga ahd qilib, uxlab qoldim.
Biroq ertasi kuni m en soat sakkizga yaqin
uyg'ondim va shu zahotiyoq salonga o'tdim . Ma
nom etr «Nautilus» okean sathida suzayotganini
ko'rsatib tu ra r edi. Sirasini aytganda, buni m en pa-
lubada u yoqdan bu yoqqa yura boshlagan odam -
larning oyoq tovushidan ham bilib tu rg an edim.
Ammo okean sathida suzganda bo'ladigan chayqa-
lish sira sezilm as edi.
Lyuk tom onga o'tdim . U ochiq edi. Biroq m en
kutgan yorug'lik o'rniga atrofni o'ragan zim-ziyo
qorong'ilikka duch keldim.
Biz qayerdam iz? Nahotki, m en bir kecha-yu kun-
duz uxlab qolib, hozir tu n bo'lsa?
Yo'q, bunday bo'lishi m um kin emas, osm onda
b itta ham yulduz m iltillam ayapti va um um an tu n
hech qachon bunaqangi qorong'i bo'lm aydi.
Men gap nimadaligini bilmay turganim da t o '
satdan qorong'ilikda kimdir m enga m urojaat qildi:
382
- Sizmisiz, janob professor?
- Ha, kapitan Nemo! Biz qayerdam iz?
- Yer ostida, janob professor.
- Yer ostida?! - qichqirib yubordim m en. - «Na
utilus» suzyaptim i?
- U ham isha suzaveradi.
- Ammo... hech narsani tushunm ayapm an...
- Biroz sabr qiling. Hozir projektor yonadi va
ham m asini tushunib olasiz.
Men projektor do'ngligiga o 'tirib sabr qilib kuta
boshladim . Shu qadar zim-ziyo qorong'i ediki, h a t
to kapitan Nemoni ham ko'rolm adim .
Yuqoriga qarab xuddi boshim ustida dum aloq
tuynukdan tushayotgan allaqanday g'alati sh u ’lani
ko'rdim . Xuddi shu daqiqada yalt etib projektor
yondi va uning ko‘zni qam ashtiruvchi nuri boyagi
g 'alati sh u ’lani yo'q qilib yubordi.
Ko'zlarim yorug'likka ko'nikkach, atrofni kuzata
boshladim .
«Nautilus» allaqanday p ort qirg‘og‘iga o'xshash
sohil yaqinida qimir etm ay tu ra r edi. Suvosti ke
m asi ham m a tom oni tosh devor bilan o'ralgan ko‘l
sathida edi. Ko‘l diam etri taxm inan ikki milyacha
ketyrdi; binobarin, un in g aylanasi olti milyaga borib
qolardi. Ko‘lda suv sathi okeandagicha edi. Shunga
ko'ra bu ko‘l albatta okean bilan tu tash g an bo'lishi
kerak. Ha, aytganday, buni m anom etr ko'rsatkichi
ham tasdiqlab tu ra r edi.
Suv ustida osilib tu rg an baland devorlar besh
yuz yoki olti yuz m etr balandlikda ulkan gumbaz
shaklida tu tash g an edi. Ana shu gum bazning eng
yuqorisida boyagi xira shu’la sochib turgan tuynuk
bo'lib, u yerdan quyosh nurlarining aksi tu sh a y o t
gan b o'lsa kerak.
Bu ulkan g'orning ichini sinchiklab ko'zdan ke-
383
chirishdan oldin, h a tto o'zim ga bu g‘or tabiiym ikin
yoki inson qo'li yaratgan su n ’iymikin degan savol
berm ay turib, m en kapitan Nem odan so'radim :
- Biz qayerda turibm iz?
- Biror tek tonik1 silkinish natijasida dengiz suvi
kirib, o ‘chib qolgan vulqonning qoq o'rtasidam iz, -
deb javob berdi u. - Siz uxlab yotganingizda, ja
nob professor, «Nautilus» okean sathidan o ‘n m etr
chuqurlikda o 'tadigan tabiiy kanal orqali dengiz-
dan ajralib tu rg an ana shu joyga kirib oldi. Bu -
«Nautilus»ni yom on ko'zlardan asraydigan va har
qanday kuchli sham ollardan him oya qiladigan
ishonchli va m ustahkam gavanlardan biridir.
Ayting-chi, sizning q it’a va orollaringizda kemaga
quturgan to 'fo n d an ana shu g 'o r singari ishonchli
boshpana bo'la oladigan loaqal birorta port bormi?!
- Siz haqsiz, - dedim m en, - bu yerda xavf-
xatardan tam om an xolisiz, kapitan Nemo. Bu o'cfiib
qolgan vulqon qa’rida sizga nim a xavf sola olardi?
Ammo ayting-chi, g 'o r gum bazida nazarim da tu y
nuk ko'rindim i yoki u chindan ham borm i?
- Bor, bu qachonlardir oltingugurt bug'i va olov
purkab tu rg an sobiq vulqonning og'zi. Endilikda u
m ening gavanim ni biz nafas olayotgan toza, hayot-
baxsh havo bilan ta ’m inlab tu rish uchun xizm at qil-
moqda.
- Bu qanaqa vulqon?
- Bu vulqon okeanning shu qismidagi juda ko'p
orolchalardan birida ko'tarilgan. O 'tkinchi kem alar
bunga dengizdan chiqib turgan qoya deb qarashadi,
biz uchun esa bu dunyodagi eng xavfsiz port. Uni
tasodifan topdim va bu tasodif m enga ozm uncha
xizm at qilayotgani yo'q.
1
Tektonika
Do'stlaringiz bilan baham: | 
