Suv ostida sakson ming kilometr

-   yer  qobig'ining  tuzilishi  va  unda  yuz  beradigan 

o'zgarishlar.

384

---

-   Bu  yerga  vulqonning  og'zidan  kirib  bo'lm ay- 

dimi?

-   Turgan  yerim izdan  vulqon  og'ziga  ko'tari- 

lish  im koniyati  bo'lm aganiday,  undan  kirish  ham  

sira  m um kin  emas.  Taxm inan yuz  futlarcha  devor- 

dan  k o'tarilish  m um kin,  am m o  u n d an   u  yog'iga 

u  o'tm as  burchak  hosil  etish  uchun  egila  borib, 

gum baz  bo'lib  tutashadi,  binobarin,  yuqoriga  chi- 

qishning sira iloji yo'q.

-   Tabiat  ham m a  yerda  va  ham isha  sizga  yor- 

dam ga  kelayotganini  ko'rib  turibm an,  kapitan.  Bu 

yerosti  ko'lida  xavf-xatardan  tam om an  xolisiz  va 

hech  qanaqa  chaqirilm agan  m ehm on  sizni  bezovta 

qilolmaydi.  Biroq  sizga  pana  joyning  nim a  keragi 

bor? Axir «Nautilus» gavanga m uhtoj emas-ku!

-   Gapingiz  to 'g 'ri,  janob  professor,  am m o  u 

harakat  qilish  uchun  elektrga,  elektr  q u w a ti  h o ­

sil  etish  uchun  batareyalarga,  bu  batareyalar- 

ni  ta ’m inlash  uchun  natriyga,  natriy  olish  uchun 

toshko'm irga  va  toshko'm ir  qazish  uchun  uning 

konlariga m uhtoj. Dengiz juda qadim geologik davr- 

larda  o'sgan  b u tu n   boshli  o'rm onlarni  o'z  bag'riga

;  olgan;  qotib  toshko'm irga  aylangan  bu  o'rm onlar 

m en uchun bitm as-tuganm as yoqilg'i om borlaridir.

-   Demak  m atroslaringiz  bu  yerda  konchilarga 

aylanar ekan-da?

-   Xuddi  shunday.  Bu konlar ham  Nyu-Kestlning 

ko'm ir shaxtalari  singari  suv ostida.  Skafandr kiyib, 

qo'llariga  cho'kich va  bel  ushlagan  m atroslarim   bu 

yerdan  ko'm ir  qazib  chiqarishadi.  Bu  bilan  yerda- 

gi konlardan ko'm ir  qidirish tashvishidan m eni  xa- 

los  etadilar.  N atriy  olish  uchun  toshko'm irni  yoq- 

qanim da  tuynukdan  chiqqan  tu tu n  bu  to g 'n i  yonar 

vulqonday qilib ko'rsatadi.