|
1
Lag - kemaning bosib o‘tgan yo'lini yoki tezligini aniqlaydigan
asbob.
53
Butun komanda qutura boshladi. G'azablangan
matroslar bahaybat maxluqni so‘kishardi. Biroq u
bu gaplardan hazar qilganday churq etmas edi. Ka
pitan Faragut tortqilayotgan soqolini endi tishlay
boshladi.
Injener yana ko'prikcha ustiga chaqirib kelindi.
- Bosimni so'nggi nuqtasigacha yetkazdingiz-
mi? - so'radi kapitan.
- Ha, - javob berdi injener.
- Necha atmosferagacha?
- Olti yarimgacha.
- 0 ‘nga yetkazing!
Bu haqiqiy amerikacha buyruq edi. Missisipida
raqobatchisini quvib o'tmoqchi bo'lgan biror kom-
paniya paroxodining kapitani ham bundan oshirib
bir nima deya olmas edi.
- Konsel, - dedim men yonimda turgan ajoyih
xizmatkorimga, - bu ahvolda osmoni falakka uchib
ketishimizni bilasanmi?
- Xo'jam shuni istasalar, - javob berdi Konsel.
To'grisini aytsam, kapitanningbu haddan tashqari
jasorati menga yoqdi.
0 ‘t qalovchilar o'txonaga yana ko'mir tashladi-
lar. Ventilyatorlar o'txona havosini yangilab turar
edi. Bug* bosimi oshdi. «Avraam Linkoln» oldinga
otildi. Kema ustunlari pastigacha zirillab titrar va tu-
tun quyuni tor mo'rilardan siqilib zo‘rg‘a chiqar edi.
Yana lag tashlandi.
- Qancha? - so'radi kapitan.
- 0 ‘n to ‘qqiz-u, o'ndan uch milya.
- Bosim yana ko‘tarilsin!
Injener
b o 'y s u n ib ,
buyruqni bajardi. Monometr
mili o‘n atmosferani ko‘rsatar edi. Aftidan, bahay
bat maxluq ham «bugga o‘t qalaganga» o'xshardi.
54
Chunki sira kuchanmay endi u ham soatiga o‘n
to ‘qqiz-u, o'ndan uch milya tezlikda suzar edi...
Bu qanaqa quvish? Yo‘q, men qanchalik haya-
jonlanganimni so‘z bilan ta’riflay olmayman.
Hayajondan a’zoyi badanim qaltirardi.
Ned Lend qo'lida garpuni bilan kema tum-
shugida turar edi. Maxluq bir necha marta kema
ning o'ziga yaqinlashishiga yo‘l qoyib berdi.
- Yetyapmiz! Yetyapmiz! - qichqirdi kanadalik.
Biroq garpun tashlash uchun endi qo‘l uzatgan-
da maxluq to ‘satdan undan soatiga kamida o'ttiz
milya tezlikda uzoqlashdi. Bu kamlik qilganday eng
so‘nggi tezlikda ketayotganimizda, u bizni mas-
xaralaganday atrofimizni gir aylanib chiqdi. Kema
ekipaji bunga qattiq qichqiriq bilangina javob bera
oldi, xolos.
Kun peshindan ogganda ham biz bilan narval
o'rtasidagi masofa ertalab soat sakkizdagiday edi.
Shundan so'ng kapitan Faragut boshqa vositalarni
ishga solishga qaror qildi.
- Hali shunaqami! - xitob qildi u. - Bu maxluq
«Avraam Linkoln»dan ham tezroq suzadimi? May-
li, qani ко‘ramiz, konussimon bombadan ham o'zib
ketarmikan. Botsman! To‘pchi tumshuqdagi qurol
oldiga kelsin!
Qurol bir zumda o'qlanib, mo'ljalga to ‘g‘rilan-
di. 0 ‘q uzildi, ammo u yarim milya narida turgan
narvaldan bir necha fut balandlikdan o ‘tib ketdi.
- Boshqa abjirroq mo'ljalga oluvchi o'tsin, -
deya qichqirdi kapitan. - Shu la’nati maxluqni ni-
shonga olib urganga besh yuz dollar mukofot!
Oppoq soqolli keksa to ‘pchi - hozir ham uning
osoyishta qarashi va sovuqqon yuzi xuddi kechagi-
day ko‘z oldimda turibdi - qurolga yaqinlashdi va
55
diqqat bilan mo'ljalga oldi. 0 ‘qning gumburlagan
ovozi tinmasdanoq qattiq «ига» ovozi yangradi.
0 ‘q mo'ljalga tekkan edi. U kutilgan natijani
bermay, narvalning biqinidan sirganib o‘tib, ancha
yerga borib tushdi.
- Uh, jin ursin! - deya xitob qildi jahli chiqqan
keksa to'pchi. - Nahotki, bu iblisning olti duymli
zirhi bo'lsa?
- La’nati! - qichqirdi kapitan Faragut. Quvish
davom etardi. Kapitan menga yaqinlashib:
- Men narvalni kema titilib ketguncha quva-
man, - dedi. - Juda to ‘g‘ri, - deb javob berdim
men. - Shunday qilish kerak!
Narval ertami-kechmi, charchoq bilmas bug
mashinasi bilan teng kelolmay charchaydi, deb
umid qilish mumkin edi. Ammo soat ketidan soat
o‘tardi-yu, lekin unda charchoq alomatlari sezilmas
edi.
«Avraam Linkoln» sharafiga shuni aytish ke
rakki, и quvishni qattiq turib davom ettirardi.
Mening hisobimcha, kema o'sha mash’um kun,
6-noyabrda, kamida besh yuz milya suzdi. Ammo
yana kech kirib, toshqin dengiz bir zumda qorong‘i
pardaga o'raldi.
Shu daqiqada men ekspeditsiyamiz tugadi, endi
biz bu ajib hayvonni ko'rolmaymiz, deb oylagan
edim.
Xato qilgan ekanman.
Kechqurun soat 10 dan 50 minut o'tganda kema-
mizdan uch milya narida elektr yogdu yana paydo
bo'ldi.
Narval qimirlamay turganday edi. Kun bo‘yi
charchab, endi to'lqinda chayqalib uxlardi. Bundan
foydalanib qolish kerak edi. Kapitan baxtini sinab
ko'rmoqchi bo'ldi.
56
U tegishli buyruqlarni berdi. «Avraam Linkoln»
hayvonni uyg'otib yubormaslik uchun sekin suzib
bordi. Okeanda qattiq uxlab qolgan kitlami ko‘plab
uchratish mumkin. Ned Lend xuddi ana shu uxlab
yotgan vaqtlarida bir nechtasini garpunlagan.
Kanadalik yana kema tumshug'idagi o‘z o'rnini
egalladi.
Kema osoyishtalik bilan hayvon tomon ikki ka-
belt yaqinlashdi. Shundan so‘ng mashina to'xtatil-
di va kema o‘z oqimi bilangina ilgarilar edi.
Kemadagi hamma kishilar nafaslarini ichlariga
yutib olgan edilar. Kema sahni suv quyganday jim-
jit. Okean sathining tuxumsimon yoritilgan yeridan
yuz qadamcha berida edik.
Men Ned Lendga qaradim. Shunda uning dah-
shatli qurolini qulochkashlab turganini ko'rdim.
Kema harakatsiz yotgan hayvonga yanada yaqin-
roq bordi. Biz bilan uning orasida yigirma qadam
cha qolgan edi.
Birdan Ned Lendning qo‘li kuch bilan havoda
yarim aylana hosil etdi-yu, garpun uchib ketdi. Men
bir narsa xuddi temirga urilganday jaranglagan to-
vush eshitdim.
Elektr yogdu shu zahotiyoq o'chdi va katta-
katta ikkita suv ustuni to'satdan kema ustiga tu-
shib, odamlami va boshqa duch kelgan narsani
uloqtirib tashladi.
Qars etgan dahshatli ovoz eshitildi. Panjarani
ushlab qolishga ham ulgurolmay, kemadan uchib
ketdim.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
