Sut emizuvchnlar gastrulyatsiyasi

Hashoratxo’rlar turkumi
Bu turkumga uncha katta bo’lmagan mayda plastentali hayvonlar kiradi. Hammasida tumshui ingichkalashgan xartumga aylangan. Gavdasi jun bilan, ba’zilari esa igna bilan qoplangan.
Bular Astraliyada, Janubiy Amerikaning katta qismida uchramaydi. Bizda tipratikan, erqazar, krot, vыxuxol va boshqalar uchraydi.
Hammasi xashoratxo’r. 2-8 tagacha ko’r tirik bola tuadi. Qulay sharoitda 2 marotabagacha 1 yilda bolalaydi. Deyarli foydali.
Qo’l qanotlilar turkumi
Bu turkumga ham kichik sut emizuvchi hayvonlar kiradi. Hammasi havoda uchishga moslashgan. Barmoqlari uzun. Bir-biriga tutashib turuvchi parda bor. Bu parda ham tanaga qo’llar orqali tutashgan bo’ladi. Asosan tunda aktiv hayot kechiradi. Ko’zi yaxshi ko’ramaydi. O’zidan to’lqin tarqatadi. Radiolokastiya orqali orinterlaydi.
Dunyo faunasida 800 turi uchraydi. Kaloniya bo’lib hayot kechiradi. Devorlar yoruida, orlarda, kovaklarda yashaydi.
Bir yilda 1 marta 1-2 ta yalonoch ko’r bola tuadi. Janubiy Amerikada yashaydiganlari qon so’rishga ixtisoslashgan. Vamperlar.
Kemiruvchilar turkumi
Bu turkumga kichik va o’rtacha kattalikdagi o’simlikxo’r sut emizuvchilar kiradi. Kurak tishlar yaxshi tarqqiy etgan. 2500 dan ortiq turi bor. Er sharining hamma qismlarida uchraydi. Er ostida, er ustida, daraxtda, suvda yashaydigan formalari mavjud.
Vakillari: burunduq, yumronqoziq, olmaxon, bobr, jayra, uy sichqoni, qo’shoyoq, kalamushlar, ondatra, ko’rsichqon, nutriya va h.k.o.
Yirtqichlar turkumi
Bu turkum vakillari ham tashqi tuzilishi jihatidan, ham gavdasining katta – kichigligi jixatidan turli tumandir. Dunyo faunasida 240 turi uchraydi. Aksariyat turlari hayvon eti bilan ovqatlanadi. Ba’zi turlari o’simlikxo’r. Bir qancha oilasi bor.

1. 
   Bo’rilar oilasi – bo’ri, tulki, enot, shoqol.
   
2. 
   Ayiqlar oilasi – oq ayiq, qo’nir ayiq.
   
3. 
   Silovsinlar oilasi – sobol, norka, vыdra, gornostoy, lesnoy va stepnoy, xor
   
4. 
   Mushuksimonlar oilasi – yo’lbars, leopard, qoplon, ris, sher, gepart, qora qoplon, qum mushugi.