Сунъий интеллект

8.2. Sun’iy intellekt rivojlanish yunalishlari
Sun’iy intellekt-informatikaning bir bulagi bo’lib, uning maksadi chegaralangan tabiiy til asosida EXM bilan mulokot qilib, odatda intellektual deb hisoblanadigan masalalarni foydalanuvchi dasturchi tomonidan dastur vositalarini tuzishdir.
Bilimlarga asoslangan tizimlar yaratish va bilimlarni taqdim etish. Bu sun’iy intellektning asosiy yunalishi bo’lib hisoblanadi. Ular ekspert tizimlari yadrosini tashkil etuvchi bilimlarni tavsiflash modellari, bilimlar bazalari yaratish bilan boglikdir.
Ijod va uyinlar. Odatda sun’iy intellekt uzida labirint modeli va evristika yotgan shaxmat, shashka kabi intellektual uyin masalalarini mujassamlashtirgan.
Tabiiy tilga yaqin interfeysni yaratish va mashina yordamida tarjima qilish. 50- yillarda sun’iy intellekt izlanishlarida mashina yordamida tarjima qilish yunalishi katta urin tutgan. Bu yunalishdagi birinchi dastur ingliz tilidan rus tiliga tarjima kiluvchi dasturdir. Birinchi qadam suzma-suz tarjima qilish dasturi bo’lib, u samarali chikmadi. Hozirgi davrda murakkabrok model ishlatiladi, unda bir necha bloklardan iborat tabiiy til elementlarini tahlil qilish asos bo’lib hisoblanadi.
Tahlil qilish quyidagi kurinishlarda amalga oshiriladi:

• 
  sintaksis tahlil;
  
• 
  suzlar orasidagi boglanishlarni, grammatika gaplarni tahlil qilish;
  
• 
  morfologik tahlil - matnda suzlarni tahlil qilish;
  
• 
  progmatik tahlil - shaxsiy bilimlar bazasiga asoslanib gapning ma’nosini biror atrofda tahlil qilish;
  
• 
  semantik tahlil - biror predmet sohaga yunaltirilganlgan bilimlar bazasiga asoslanib xar bir gapning ma’nosini tahlil qilish.
  

Qiyofani bilish (распознование образов). Sun’iy intellektning traditsion yunalishlaridan bo’lib, uning aloxida yunalish bo’lib rivojlanishda katta urni bor. Bunda xar bir ob’ektga belgilar matritsasi mos kuyilib, uning qiyofasi bilinadi (urganiladi). Bu yunalish neyrokibernetika bilan boglangan.