Sultonmurod Olim, Sunnat Ahmedov, Rahmon Qo‘chqorov

Savol va topshiriqlar
1. N ima uchun muallif qit’aga nasriy sarlavha qo‘yishni ma’qul topgan?
2. Qit’ada qanday ilg‘or g‘oya ilgari surilgan?
3. Dunyoga kelib, o‘zini rivojlantirmagan kishi nimaga qiyoslanadi?
4. Qit’aning bugun uchun ahamiyatini tushuntirib bering.
5. Qit’a matnini yod oling.
FALOKATDIN AYOG‘IG‘A KAFSH BO‘LMAG‘ANGA CHUN
KAFSH UCHUN AYOG‘I BOR SHUKR VOJIBDUR
Ulki, iflosdin ayog‘inda
Kafsh yo‘li azmi chog'i yo‘qtur oning,
Shukr qildik boqib birav sori, —
Ki yururg'a ayog‘i yo‘qtur oning.
«Badoye’ ul-vasat»ning 41-qit’asi.
Milliy-ma’naviy qadriyatlarimiz orasida shukuming o‘mi bo‘lak. 
Mohiyatan biz — shukronasi kuchli xalqmiz. Ota-bobolarimiz 
noshukurlikni illat sanashgan. Mantiqan olib qaraganda ham, biror 
bir muammoni noshukurlig-u norozilik bilan yechib bo‘lmaydi. 
Shukur qilgan kishida kelajakka umid so‘nmagan, oldinga harakat 
to ‘xtamagan bo‘ladi.
Shukur qilish uchun qanday sharoit hozir bo‘lishi kerak?

---

Kim shukur qilishga loyiq?
Xalqimizning tarixiy aqidasiga ko‘ra, bandasi har bir o‘tgan 
lahzasiga shukur qilishi lozim. Chunki noshukurlik Yaratganga 
xush yoqmaydi.
Ammo adabiyotda shukur targ‘ibi borasida Alisher Navoiyning 
hozir o‘qiganingiz qit’asidagi kabi hayotiy-tamsiliy namuna kam topiladi.
Sarlavhadayoq 
oyoqqa kiyishga kavushi yo ‘q kishi kavush kiyish
uchun oyog‘i borligiga shukur qilsin, unga shu vojib (lozim),
degan 
g‘oya ilgari surilgan.
Birinchi baytda yo‘lga cliiqqan bir kimsaning ifloslardan liimoya 
qilish uchun oyog‘iga kiyay desa, kavushi yo‘qligi haqida ma’lumot 
keltiriladi, xolos. Ammo ikkinclii baytda bor gap lo‘nda va ta’sirchan 
qilib aytib qo‘ya qolinadi: 
и odam shukur qilsin, chunki yurishga oyog‘i
bor, ana, boshqa birovga boqsin, yuray desa, oyog‘i y o ‘q uning.
Bu qit’a zamirida 
har qanday kishi o ‘z ahvolidan shikoyat
qilishdan oldin orqa-oldiga, yon-atrofiga qarasin, qiyoslasin, keyin
xulosa chiqarsin,
degan oqilona о‘git yashirin. 
Mingni к о ‘rib fik r
qil, birni k o ‘rib shukr qil,
degan xalq maqoli ham aynan shu 
g‘oyani ilgari suradi.
Ammo Navoiy yaratgan qit’adagi qiyos juda ta ’sirchan. Uni 
o‘qigan zahoti kishi ko‘z o‘ngida bir martalik ummi oyoqsiz o‘tka- 
zayotgan, yo qo‘ltiqtayoqqa suyanib yurayotgan, yo aravachada 
birov surgalab ketayotgan nogiron kishilar gavdalanadi. Kiyishga 
poyabzali bo‘lmasa ham, to ‘rt muchasi but odam oyog‘i borligiga 
shukur qilishi shart, albatta. 
Bosh omon b o ‘Isa, d o ‘ppi topiladi
degan maqolda yaxshi aytilgani kabi, oyoq omon bo‘lsa, kavush 
topiladi.
Navoiy zamonidagi bunday shukronalik da’vati bugun uchun 
ham birday ahamiyatga ega. Xalqning shukrigina mustaqilligimizni 
mustahkamlash, yurtimiz tinchligini ta ’minlash, Vatanni ravnaq 
toptirishga chinakam omil bo‘la oladi.