Sug’oriladigan yerlarning samaradorligini oshirishda tuproq eroziyasi va unga qarshi kurash chora-tadbirlari. Sug’oriladigan yerlarning samaradorligini oshirishda tuproq eroziyasi va unga qarshi kurash chora-tadbirlari

Kimyoviy preparatlar ishlatish.

• Daraxt ixotazorlari o’z vazifasini bajarganiga qadar bo’lgan davrda (3-5 yil) eroziyaning oldini olish maqsadida g’arbiy Farg’onada sulfat-spirt quyqasi (SSK) sellyuloza sanoati chiqindisidan muvaffaqiyat bilan foydalanilmoqda. Bu preparatdan nihollar unib chiqishdan oldin 12,5% li suvdagi eritmasini gektariga 300- 350 kg hisobidan sof holatda purkash yo’li bilan qo’llaniladi. Bunda OVT-1 purkagichi yoki vertoletdan foydalaniladi.
• Eroziyaga qarshi kurashda, shuningdek K-4 va K-9 preparatlari ishlatiladi. K-4 preparatining samaradorligi yuqori bo’lishiga qaramasdan qimmat turganligi sababli kam ishlatiladi.

O’gitlarning yillik normalarini oshirish.

• Eroziyaga uchragan chirindi va oziq elementlari juda kam bo’lgan tuproqlarning unumdorligini oshirish va muttasil yuqori hosil olish uchun mineral o’g’itlar normasini 25-30% ga ko’paytirib azot va fosfor nisbatini 1:1 ga yetkazish tavsiya etiladi.
• Voxa ichidagi qumlarni mustahkamlash. Qumlarning shamol uchirib ketishining oldini olish uchun mexanik himoyalagichlar (qamish, shox-shabba, maxsus to’siqlar) dan foydalanish (bular- 5-10 m oralatib qo’yiladi) ixota daraxtzorlari barpo qilish SSQ, K-9 nerozin (slenets smolasp) preparatlaridan foydalanish tavsiya etiladi.

Irrigatsiya eroziyasi.

• Irrigatsiya (sug’orish) eroziyasi oqibatida suv yuvib ketgan tuproqlarda chirindi, oziq moddalari miqdori kamayadi, fizik xossalari, mikrobiologik faoliyati va boshqa omillari yomonlashadi. Bu esa tuproqning unumdorligiga va hosilning kamayishiga hamda paxta tolasi sifatining yomonlashuviga olib keladi.
• Bu nomaqbul hodisani bartaraf qilish uchun quyidagi tadbirlarni amalga oshirish zarur: nishablik 2-3 gradus va egatlarning uzunligini 150 m bo’lganida sug’orishni 0,07 l/s oqim bilan boshlab, uni asta-sekin 0 10 l/s gacha etkazish zarur.

Nishabligi I -4 gradus bo’lgan yonbag’irlarda va egatlarning uzunligi 100 m gacha bo’lganida 0,15- 0,10 l/ s, qiyaligi 3-6 gradus bo’lganida 0.10- 0,05 l/s oqim bilan sug’orish zarur.

• Nishabligi I -4 gradus bo’lgan yonbag’irlarda va egatlarning uzunligi 100 m gacha bo’lganida 0,15- 0,10 l/ s, qiyaligi 3-6 gradus bo’lganida 0.10- 0,05 l/s oqim bilan sug’orish zarur.
• Qiyaligi 3-4 gradusli yonbag’irlarda nishab joylar bo’lganida va sug’orish egatlari uzunligi 150 m bo’lganida 0,06-0,08 l/s oqim bilan «to’rtlik» usuli bilan sug’orish zarur, ya’ni tikroq qismida suvni har bir egatga berish, nishab qismida esa egat oralatib berib, tikroq qismdan nishab qismga o’tishda ikki egatdagi suv oqimini bir egatga birlashtirish zarur.