Судья ва адвокат Жонибоев. К. нинг ҳаракатларига баҳо беринг?

KAZUSLAR:
1. “СС” МЧЖ ва психолог Тўлаганова. У. ўртасида шартнома суммаси 186 млн сўм бўлган хизмат кўрсатиш шартномаси тузилган. Ушбу холатдан хабар топган “СС” МЧЖ таъсисчилари мазкур хизмат кўрсатиш шартномасини хақиқий эмас деб топиш ҳақида фуқаролик ишлари бўйича Наманган шаҳар судига даъво аризаси киритишди. Судга “СС” МЧЖ номидан унинг директори, психолог Тўлаганова. У.нинг номидан эса унинг адвокати Жонибоев. К. келишди. Судья “СС” МЧЖ директори ва адвокат Жонибоев. К.ларнинг нотариал тасдиқланган ишончномалари бўлмагани сабабли, уларга кейинги суд мажлисига ишончнома билан келишларини айтиб, суд мажлисини бошқа кунга қолдирди. Адвокат Жонибоев. К. эса судьянинг бу қарорини ноқонуний санаб, унинг устидан судьялар Олий Кенгашига шикоят қилди.
Саволлар:
- хизмат кўрсатиш шартномаси ва шартномани ҳақиқий эмас деб топишнинг фуқаролик ҳуқуқий асосларини баён қилинг?
- фуқаролик судида юридик ва жисмоний шахснинг вакили ҳамда вакилликни расмийлаштиришнинг моҳиятини очиб беринг?
- фуқаролик ишини кўришни бошқа кунга қолдириш ҳамда судьянинг хатти ҳаракатлари/ишни моҳияти бўйича ҳал қилмайдиган қарорлари устидан шикоят беришнинг процессуал асосларини ёритиб беринг?
- судья ва адвокат Жонибоев. К.нинг ҳаракатларига баҳо беринг?

Bizga berilgan yuqoridagi muammoli vaziyat fuqarolik huquqiy munosabatlardan xizmat ko`rsatish shartnomalariga oid bo`lib, vaziyatda ushbu shartnomaning hahqiqiy emasligi bo`yicha nizo mavjud . Avvalo, xizmat ko`rsatish shartnomasi - bu muayyan majburiyatlarni bajarishni o'z zimmasiga olgan tomonlar o'rtasidagi huquqiy kelishuv hisoblanadi. Shunday qilib, bir tomon belgilangan xizmatni belgilangan vaqtda va belgilangan vaqtda taqdim etish majburiyatini oladi, ikkinchi tomon esa shartnomaning barcha shartlariga rioya qilgan holda haq to'lashni o'z zimmasiga oladi. Shu munosabat bilan xizmat shartnomasi mehnat shartnomasiga o'xshaydi. Xizmat shartnomasi ushbu jarayonda ikki tomonning qatnashishini nazarda tutadi:

• 
  kelishilgan xizmatlarni taqdim etish majburiyatini olgan ijrochi;
  
• 
  ularni to'lashga rozi bo'lgan mijoz.
  

Qoidaga ko'ra, xizmatlarni taqdim etish to'g'risidagi shartnoma yozma shaklda tuziladi. Hаq evаzigа xizmаt ko’rsаtish shаrtnоmаsining huquqiy bеlgilаri quyidаgilаrdаn ibоrаt. Birinchidаn, hаq evаzigа xizmаt ko’rsаtish shаrtnоmаsi xizmаt turigа ko’rа hаm kоnsеnsuаl hаm rеаl bo’lishi mumkin. Mаsаlаn, sаyyohlik xizmаti kоnsеnsuаl xаrаktеrgа egа bo’lsа, аlоqа xizmаtining аyrim turlаri (hаt-hаbаrlаr yubоrish xizmаti) rеаl xаrаktеrli bo’lishi mumkin. Ikkinchidаn, hаq evаzigа xizmаt ko’rsаtish shаrtnоmаsi o’z nоmidаn ko’rinib turibdiki, muаyyan hаq evаzigа аmаlgа оshirilаdi. Buyurtmаchi o’z tоpshirig’igа binоаn ijrоchi tоmоnidаn аmаlgа оshirilgаn xizmаt uchun hаq to’lаsh mаjburiyatini оlаdi. Uchinchidаn, shаrtnоmа yuzаsidаn tаrаflаrning hаr ikkаlаsidа hаm huquq vа mаjburiyatlаr mаvjud bo’lаdi. Shu nuqtаi nаzаrdаn hаq evаzigа xizmаt ko’rsаtish ikki tоmоnlаmа shаrtnоmаlаr guruhigа kirаdi. Buyurtmаchi o’zigа ko’rsаtilgаn xizmаtlаr hаqini hаq evаzigа xizmаt ko’rsаtish shаrtnоmаsidа ko’rsаtilgаn muddаtlаrdа vа tаrtibdа to’lаshi shаrt. Ijrоchi o’zi аybdоr bo’lmаgаni hоldа xizmаtni bаjаrа оlmаgаn tаqdirdа, buyurtmаchi ijrоchigа uning xаrаjаtlаrini to’lаshi shаrt, bundа ijrоchining xizmаt (xizmаtlаr) ko’rsаtishdаn оzоd qilinishi munоsаbаti bilаn оlgаn yoki оlishi mumkin bo’lgаn fоydаsi chеgirib qоlinаdi. Buyurtmаchining аybi bilаn xizmаtni bаjаrish mumkin bo’lmаy qоlgаn tаqdirdа, аgаr qоnun hujjаtlаridа yoki shаrtnоmаdа bоshqаchа tаrtib nаzаrdа tutilgаn bo’lmаsа, xizmаtlаr bаhоsi butunlаy to’lаnishi kеrаk. Bu turdagi shartnomalarning haqiqiy emasligi umumiy tartibdagi barcha shartnomalarga mos tartibda kelib chiqadi. Jumladan, bitimning qonun talab qiladigan shakliga rioya qilmaslik qonunda to‘g‘ridan to‘g‘ri ko‘rsatilgan holdagina uning haqiqiy emasligiga olib keladi. FKning 123-moddasiga muvofiq aldash, zo‘rlik, qo‘rqitish, bir taraf vakilining ikkinchi taraf bilan yomon niyatda kelishishi ta’sirida tuzilgan bitim, shuningdek fuqaro og‘ir holatlar yuz berishi tufayli o‘zi uchun o‘ta noqulay shartlar bilan tuzishga majbur bo‘lgan, ikkinchi taraf esa bundan foydalanib qolgan bitim (asoratli bitim) jabrlanuvchining da’vosi bo‘yicha sud tomonidan haqiqiy emas deb topilishi mumkin.  “Iqtisodiy sudlar tomonidan bitimlarni haqiqiy emas deb topish to‘g‘risidagi fuqarolik qonun hujjatlari normalarini qo‘llashning ayrim masalalari to‘g‘risida”gi Oliy Sud Plenum qaroriga FKning 125-moddasida bitimni haqiqiy emasligining ikkita asosi nazarda tutilgan: yuridik shaxsning ta’sis hujjatlarida belgilangan uning faoliyat maqsadlariga zid ravishda tuzilgan bitimlar va tegishli faoliyat bilan shug‘ullanishga litsenziyasi bo‘lmagan yuridik shaxs tomonidan tuzilgan bitimlar. Yuqoridagi vaziyatda ham aynan yuridik shaxsning ustav hujjatlariga nomuvofiq tarzda tuzligan deb hisoblash mumkin.
MANTIQIY SAVOLLAR:
1. Қайси оила низоларида адвокат иштироки этиши мумкин?