Sud va huquqni muhofaza qilish organlari

Dastlabki tergov
- sudgacha tergov yoʻli bilan dalil toʻplash. D.t. davomida jinoyat va 
jinoyatchini aniqlash, ishni toʻgʻri hal etish uchun ahamiyatli boʻlgan xdmma holatlar 
boʻyicha dalillar yigʻiladi va tekshiriladi, muayyan shaxsni jinoyatni sodir qilganlikda ayblov 
masalasi hal etiladi. Surishtiruv oʻtkazilgan ishlar boʻyicha D.t. surishtiruv tugallanganidan 
keyin olib boriladi. Oʻzbekiston JPK boʻyicha, D.t. majburiy boʻlib, u barcha jinoyat ishlari 

---

boʻyicha oʻtkazilishi shart. D.t.ni prokuratura, ichki ishlar organlari va milliy xavfsizlik 
xizmati tergovchilari olib boradi, uni prokurorlar qam oʻtkazishi mumkin. Jinoyat qayerda 
sodir etilgan boʻlsa, jinoyat ishi oʻsha tuman (shahar) tergovchisining tergoviga tegishli 
boʻladi. Tergovchi jinoyatlarning oldini olish va ularni fosh etish uchun jamoatchilikni jalb 
qilishga haqlidir. Shu maqsadda u jamoat birlashmalari, jamoalar va aholiga jinoyat ishi 
uchun ahamiyatga molik maʼlumotlar xaqida xabar qilishni, qidirilayotgan shaxslar yoki 
narsalar turgan joyni koʻrsatishni soʻrab, murojaat etadi. Jamoat birlashmalari va jamoalar 
tergovchining iltimosiga kura, ayrim tergov harakatlarida ish-tirok etish uchun oʻz oralaridan 
xolislar, tarjimonlar, mutaxassislarni tavsiya qilishlari mumkin, ularga nisbatan tegishli 
protsess ishtirokchilarining huquklari va burchlari toʻgʻrisidagi qoidalar toʻliq tatbiq etiladi. 
D.t. boshlanishida tergovchi jinoyat ishini qoʻzgʻatib, uni oʻz ish yurituviga oladi va bu 
hakda ish qoʻzgʻatilganligi toʻgʻrisidagi qarorga yozib qoʻyadi. OʻzR JPKga binoan, D.t. 
jinoyat ishi qoʻzgʻa-tilgan kundan boshlab, ikki oydan osh-magan muddatda tamomlanishi 
lozim. 
178)Yuridik yordam tushunchasining mazmuni va uning ahamiyati.? 
Ta'kidlash joizki, yuridik yordamga bo'lgan huquq fuqarolarning mulkiy holatidan qat'iy 
nazar ularning huquqlari va qonuniy manfaatlari himoyasi hamda odil sudlovdan foydalanish 
imkoniyatini ta'minlashning asosiy shartlaridan biri hisoblanadi. Bugungi kunda 
mamlakatimizda davlat hisobidan yuridik yordam ko'rsatish faqatgina jinoyat ishlarida ayrim 
toifadagi ishlar bo'yicha Jinoyat protsessual kodeksining tegishli moddalari hamda Vazirlar 
Mahkamasining 2008 yil 20 iyundagi ―Advokatlar tomonidan ko'rsatilgan yuridik yordam 
uchun davlat hisobidan haq to'lash mexanizmini takomillashtirish chora-tadbirlari to'g'risida‖ 
gi 137-son qarori asosida amalga oshiriladi. Xususan, yuqorida qayd etilgan qonun 
hujjatlariga asosan quyidagi holatlarda advokatlar uchun to'lov davlat hisobidan qoplab 
berilishi nazarda tutilgan:kam ta'minlangan fuqarolarni ijtimoiy himoya qilish maqsadida 
oilasida har bir oila a'zosiga to'g'ri keladigan yalpi oylik daromad yuridik yordam 
ko'rsatilganligi uchun haq to'lashdan ozod qilish to'g'risida qaror (ajrim) qabul qilingan 
kundagi mehnatga haq to'lashning eng kam miqdorining 52,70 foizidan ortiq bo'lmagan 
(bugungi kunda 358 ming so'm atrofida) shaxslar uchun; 
Jinoyatga oid ishni yuritayotgan 
surishtiruvchi, tergovchi, prokuror yoki sud gumon qilinuvchini, ayblanuvchini, 
sudlanuvchini