Strategik marketing

8.3-rasm. Taqsimlash strategiyasini ishlab chiqish bosqichlari 
 
Vertikal  marketing  tizimi  vositachilar  bilan  o‘zaro  xarakteriga  qarab  vertikal 
marketingni ikki turga bo‘lish mumkin: 
•  an’anaviy vertikal tuzilish; 
•  koordinasiyalashgan vertikal tuzilish. 
An’anaviy  vertikal  tuzilishda  sotish  kanalining  har  bir  darajasi  boshqasiga 
bog‘liq bo‘lmagan holda o‘z foydasini maksimallashtirishga harakat qiladi. 
Koordinasiyalashgan vertikal tuzilishda ayirboshlash jarayonlari qatnashchilari 
to‘liq yoki qisman, ya’ni o‘zini bozorga ta’sirini va sotish qobiliyatini oshirish uchun 
o‘z funksiyalariga tayanadi. 

---

 
162 
 
 
Qatnashchilardan  biri  tashabbusni  o‘z  qo‘liga  oladi.  Bu  tayyor  ham  ulgurji 
savdo va chakana savdo bo‘lishi mumkin. 
Sotish  kanalida  vertikal  koordinasiyaning  bir  necha  shakllarini  farqlash 
mumkin:  integrasiyalashgan  vertikal  marketing;  nazorat  qilinadigan  vertikal 
marketing; shartnomaviy tizim vertikal marketingi. 
Integrasiyalashgan  vertikal  marketing  ishlab  chiqarish  va  sotish  bosqichlari 
yagona ega tomonidan nazorat qilinadi. 
Shartnomaviy  vertikal  marketing tizimida a’zolarning  majburiyat  va huquqlari 
aniq ko‘rsatib beriladi. Uni 3 turga ajratish mumkin: 
1. 
Ulgurjilar 
rahbarlik 
qiladigan 
chakana 
sotuvchilarning 
ko‘ngilli 
birlashmalari. 
2. Chakana sotuvchilar shirkati. 
3. Franshiza tizimi.