Standartlari

144000/90000 x (90000-80000) = 16000 sh.b.
2.
 
Ikkinchi oy uchun ortiqcha paydo 
xarajatni qayta tiklash 
kerak: 
Dt Umumishlab chiqarish xarajatlari (M2400) 24000 
Kt Asosiy ishlab chiqarish (M2100) 
yoki Kt Sotish tannarxi (M9110) 24000 
4-misol. 
Chakana savdo tashkiloti zaxiralarini chakana savdo usulida baholaydi. Oziq 
ovqat mahsulotlari uchun 20 % li 
marja usulini 
. Bu mahsulotning 
oy boshiga qoldigi 40000 sh.b. (tannarxi), 8000 sh.b. (savdo ustamasi) Oy davomida 
360000 sh.b. (tannarxi) mahsulot sotib olindi va 450000 sh.b. mahsulot sotildi. 
Sotilgan mahsulotlarning savdo ustamasi va sotish bahosini toping 
1.
 
Sotilgan mahsulot savdo ustamasi: 
40000+360000-450000/(100% + 20%) = 25000 sh.b. 
2.
 
Sotish bahosi: 
450000/(100% + 20%) = 375000 sh.b.

---

73 
Xizmat 
tashkilotlar tovar-moddiy zaxiralarga ega 
, ular 
bu TMZlarni ishlab chiqarish xarajatlari summasida baholaydilar. Bu xarajatlar, 
asosan, xizmat 
bevosita band 
xodimlar, shu jumladan ularni 
nazorat qiladigan xodimlar bilan 
mexnat haqi va boshqa xarajatlar, 
hamda tegishli ustama xarajatlardan tashkil topadi. Xizmatlarni sotishda band 
va umumiy 
xodimlarga tegishli 
mexnat haqi va boshqa xarajatlari 
tannarxga kiritilmaydi, va ular kelib chiqqan davrning xarajatlari sifatida tan olinadi. 
Aksariyat hollarda, xizmat 
tashkilotlarning TMZlari tannarxiga ular 
tomonidan xizmat narhiga kiritiladigan foyda 
yoki taqsimlanmaydigan 
ustama xarajatlar kiritilmaydi. 
MHXS 
Qishloq 
ga asosan 
biologik 
aktivlaridan 
olgan qishloq 
mahsulotlarini 
ichiga oladigan tovar-
moddiy zaxiralari, ularni dastlabki tan olishda 
paytidagi sotish xarajatlari 
chegirilgandagi haqqoniy qiymati 
baholanadi. Bu 
sanadagi tovar-
moddiy zaxiralarning, mazkur standart 
maqsadidagi, tannarxidir.
TMZlar tannarxini baholash uchun, qulaylik maqsadida, 
xarajatlar 
tannarxni hisoblash usuli yoki chakana usuli kabi usullardan foydalanish 
mumkin, agarda ularni 
natijalari taxminan tannarxga teng 
. 
xarajatlarda xom ashyo va materiallar, ishchi kuchi, samaradorlik va quvvatdan 
foydalanishning normal darajasi hisobga olinadi. 
doimiy tarzda tahlil qilib 
turiladi, va, zarur hollarda joriy shart-sharoitlarga qarab qayta 
chiqiladi. 
Chakana usuli 
chakana savdo sohasida 
sonli, tez-tez 
turuvchi, va bir xil foyda olib keladigan shunday TMZlarni baholash uchun 
foydalaniladiki, ular tannarxini hisoblash uchun boshqa usullarni 
amaliy 
iloji 
. Tovar-moddiy zaxiraning tannarxi ushbu TMZning sotish qiymatini 
yalpi foydaning tegishli foiziga kamaytirish 
bilan aniqlanadi. 
foizni aniqlashda, qiymati dastlabki sotish narhidan kamaytirilgan tovar-moddiy 
zaxiralari hisobga olinadi. 
hamma chakana savdo BOBlari 
foiz 
. 
5-misol. 
Oy boshiga kompaniyada A tovardan 200 dona 15 sh.b. dan bor edi. Kelgusi oy 
davomida A tovar 
quyidagi sotib olish va sotishlar amalga oshirildi: