Standartlari

6-Misol.
Tadbirkorlik 
gudvill taqsimlangan pul 
hosil 
qiladigan birlikning qismi 
faoliyatni 100VB ga sotadi. Birlikka taqsimlangan 
gudvill, ixtiyoriy ravishdan tashqari, ushbu birlikdan pastroq 
darajada 
aniqlanishi yoki aktiv guruhiga 
mumkin 
. Pul 
hosil qiladigan birlikning saqlab qolingan qismining qoplanadigan qiymati 300VB ga 
tengdir. Pul 
hosil qiladigan birlikka taqsimlangan gudvill ixtiyoriy 
ravishsiz ushbu birlikdan pastroq 
darajada aniqlanishi yoki aktiv guruhiga 
mumkin 
sababli, chiqib ketgan faoliyatga 
gudvill chiqib ketgan faoliyat bilan birlikning saqlab qolingan qismining nisbiy 
qiymatlari asosida baholanadi. Shu tufayli, pul 
hosil qiladigan birlikka 

---

152 
taqsimlangan gudvillning 25 foizi sotiladigan faoliyatning balans qiymatiga kiritiladi. 
Agarda tadbirkorlik su
gudvill taqsimlangan bir yoki bir necha pul 
hosil qiladigan birliklarning tarkibini 
usulda 
hisobot tuzilmasini qayta tashkil etsa, gudvill 
etilgan birliklarga qayta 
taqsimlanishi lozim. Ushbu qayta taqsimlash tadbirkorlik 
pul 
hosil qiladigan birlik ichidagi faoliyatning chiqib ketishini amalga oshirganda 
nisbiy qiymat yondashuviga 
yondashuv orqali amalga 
oshirilishi lozim, bunda tadbirkorlik 
boshqa 
zi usul chiqib ketgan faoliyat 
bilan 
gudvillni yaxshiroq aks ettirishini 
olmaguncha. 
7-Misol.
Gudvill avval pul 
hosil qiladigan birlik A ga 
taqsimlangan. A ga taqsimlangan gudvill, ixtiyoriy ravishdan tashqari, A dan pastroq 
darajada aniqlanishi yoki aktiv guruhiga 
mumkin 
. 
A 
lozim va boshqa uchta pul 
hosil qiladigan birliklarga B, V 
va G birlashtirilishi lozim. 
A ga taqsimlangan gudvill ixtiyoriy ravishsiz A dan pastroq 
darajada 
aniqlanishi yoki aktiv guruhiga 
mumkin 
sababli, u B, V 
va G birliklarga A ning uchta qismlarining nisbiy qiymatlari asosida ushbu qismlar B, 
V va G lar bilan biriktirilishidan oldin qayta taqsimlanadi. 
Gudvill taqsimlangan pul 
hosil qiladigan birlik uchun yillik 
qadrsizlanish tekshiruvi yillik davr mobaynida har qanday paytda amalga oshirilishi 
mumkin, bunda tekshiruv har yili bir xil paytda amalga oshirilishi lozim. Turli pul 
hosil qiladigan birliklar qadrsizlanishga turli paytlarda tekshirilishi 
mumkin. Biroq, pul 
hosil qiladigan birlikka taqsimlangan gudvillning 
ayrim qismi yoki barchasi joriy yillik davr mobaynida biznes birlashuvida sotib 
olingan 
, ushbu birlik joriy yillik davrning oxiridan oldin qadrsizlanishga 
tekshirilishi lozim. 
Korporativ aktivlar tadbirkorlik 
bosh ofisining yoki 
binosi, elektron 
qayta ishlash uskunalari yoki tadqiqot 
markazi kabi guruh yoki 
inma aktivlarini 
ichiga oladi. Tadbirkorlik 
tuzilishi aktiv muayyan pul 
hosil qiladigan birlik uchun 
mazkur Standartda keltirilgan korporativ aktivlar 
qanoatlantirishi yoki 
qanoatlantirmasligini belgilaydi. Korporativ aktivlarning farqlovchi xususiyatlari 
shuki, ular boshqa aktivlar yoki aktivlar guruhlaridan mustaqil ravishda pul 
kirimlarini yuzaga keltirmaydi va ularning balans qiymatini 
chiqilayotgan pul 
hosil qiladigan birlikka 
aks ettirilmaydi. 
Korporativ aktivlar alohida pul kirimlarini yuzaga keltirmasligi tufayli, alohida 
korporativ aktivning qoplanadigan qiymati aniqlanmaydi, bunda rahbariyat aktivning 
chiqib ketishini amalga oshirishga qaror qilmaguncha. Natijada, agarda korporativ 
aktiv qadrsizlangan 
mumkinligining ishorasi mavjud 
, qoplanadigan 
qiymat korporativ aktiv tegishli 
pul 
hosil qiladigan birlik yoki 
pul 
hosil qiladigan birliklar guruhi uchun aniqlanadi va u ushbu pul 
mab
hosil qiladigan birlikning yoki pul 
hosil qiladigan 
birliklar guruhining balans qiymati bilan qiyoslanadi.
Qadrsizlanish 
zarar pul 
hosil qiladigan birlik (gudvill 

---

153 
yoki korporativ aktiv taqsimlangan pul mabla
hosil qiladigan birliklarning eng 
kichik guruhi) uchun tan olinishi lozim, faqatgina agarda birlikning (birliklar 
guruhining) qoplanadigan qiymati birlikning (birliklar guruhining) balans qiymatidan 
kam 
. Qadrsizlanish 
zarar birlik (birliklar guruhi) aktivlarining balans 
qiymatini kamaytirish uchun quyidagi tartibda taqsimlanishi lozim:
(a) 
avval pul 
hosil qiladigan birlikka (birliklar guruhiga) 
taqsimlangan har qanday gudvillning balans qiymatini kamaytirishga; va 
(b) 
keyin birlikning (birliklar guruhining) boshqa aktivlariga birlikdagi 
(birliklar guruhidagi) har bir aktivning balans qiymatiga proportsional ravishda. 
Balans qiymatlardagi ushbu kamaytirishlar alohida aktivlar 
qadrsizlanish zararlari sifatida inobatga olinishi lozim. 
8-Misol
Uskuna jismoniy shikastlangan, ammo u shikastlanishidan oldingi 
holatdagidek yaxshi ishlamasa ham, hanuz ishlamoqda. Uskunaning chiqib ketish 
xarajatlari chegirilgandagi haqqoniy qiymati uning balans qiymatidan kamroq. 
Uskuna mustaqil pul kirimlarini yuzaga keltirmaydi. Uskunani 
ichiga olgan va 
boshqa aktivlardan keladigan pul kirimlaridan 
mustaqil 
pul 
kirimlarini yuzaga keltiradigan aktivlarning eng kichik aniqlanadigan guruhi
uskuna tegishli 
ishlab chiqarish liniyasi hisoblanadi. Ishlab chiqarish 
liniyasining qoplanadigan qiymati shuni 
, butun ishlab chiqarish liniyasi 
qadrsizlanmagan. Faraz 1: rahbariyat tomonidan tasdiqlangan byudjetlar/loyihalar 
uskunani almashtirish 
rahbariyatning hech qanday majburiyatini aks 
ettirmaydi. 
Uskunaning qoplanadigan qiymatining 
baholash imkonsizdir, chunki 
uskunaning foydalanishdagi qiymati: 
(a) uning chiqib ketish xarajatlari chegirilgandagi haqqoniy qiymatidan farq 
qilishi mumkin; va 
(b) faqatgina uskuna tegishli 
pul 
hosil qiladigan birlik 
(ishlab chiqarish liniyasi) uchun aniqlanishi mumkin. 
Ishlab chiqarish liniyasi qadrsizlanmagan. Shu tufayli, hech qanday 
qadrsizlanish 
zarar uskuna uchun tan olinmaydi. Shunga qaramasdan, 
tadbirkorlik 
uskuna uchun eskirish davrini yoki eskirishni hisoblash usulini 
qayta baholashi zarur 
mumkin. Balki, qisqaroq eskirish davri yoki tezroq 
eskirish hisoblash usuli uskunaning kutilgan qolgan foydali xizmat muddatini yoki 
tadbirkorlik 
tomonidan iqtisodiy manfaatlarning 
kutilgan 
holatni aks ettirish uchun talab etiladi.
Faraz 2: rahbariyat tomonidan tasdiqlangan byudjetlar/loyihalar uskunani 
almashtirish va uni yaqin kelajakda sotish 
rahbariyatning majburiyatini aks 
ettiradi. Uskunaning chiqib ketishiga qadar undan ukluksiz foydalanish 
pul 
oqimlari sezilarsiz deb baholangan. 
Uskunaning foydalanishdagi qiymatini uning chiqib ketish xarajatlari 
chegirilgandagi haqqoniy qiymatiga yaqin 
holda baholash mumkin. Shu 
tufayli, uskunaning qoplanadigan qiymati aniqlanishi mumkin va uskuna tegishli 
pul 
hosil qiladigan birlikka (
ishlab chiqarish liniyasiga) 
hech qanday 
qaratilmaydi. Uskunaning chiqib ketish xarajatlari 

---

154 
chegirilgandagi haqqoniy qiymati uning balans qiymatidan kamroq 
tufayli, 
qadrsizlanish zarari uskuna uchun tan olinadi. 
Ushbu talablar aktiv atamasidan foydalanadi, ammo ular alohida aktivga 
yoki pul 
ni hosil qiladigan birlikka nisbatan teng tarzda 
. 
Tadbirkorlik 
har bir hisobot davrining oxirida gudvilldan tashqari aktiv 
uchun oldingi davrlarda tan olingan qadrsizlanish 
zarari bundan buyon 
mavjud 
yoki kamaygan 
mumkinligining biror ishorasi 
mavjud 
yoki 
baholashi lozim. Agarda bunday ishora mavjud 
, tadbirkorlik 
ushbu aktivning qoplanadigan qiymatini baholashi lozim. 
Qadrsizlanish 
zararga tegishli gudvilldan tashqari aktivning oshgan 
balans qiymati shunday balans qiymatdan oshmasligi lozimki, qaysiki aniqlangan 
edi (amortizatsiyadan yoki eskirishdan holi), agarda hech qanday qadrsizlanish 
zarar aktiv uchun oldingi yillarda tan olinmaganda edi.