Справочник иккинчи туэатилган ва тўлдирилган нашри

Чор минор (1807 йил)
Чор Минор мадрасаси бошқача қилиб айт- 
ганда халифа Ниёэқул мадрасаси 
деб ҳам 
аталади. Б у ёдгорлик кейинги вақтларда, яъни 
X IX аср бошларида (1807 йилда) қурилди ва
54
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

шаҳарнинг шюмоли-ғарбий томонида, Сталин 
кўчасида жойлашган.
Бу ёдгорлик архитектура комплексидан, чу- 
нончи айвонсимон масжид, бир қаватли мад- 
раса, ҳовуз (ҳозир кўмилган) ва ажойиб олд 
дарвозасидан иборат. Бу дарвоза зангор ва 
кўк кошинлар билан безатилган тўртта баланд 
мезанали қубба шаклнда қурилган. Мезана- 
лар бутун ёдгорликка ҳусн қўшиб турибди. 
Улар минорага ўхшайдилар ва шунинг учун 
ҳам мадраса Чор Минор деб аталгдн. Аслида 
эса бу мезаналар минора бўлмай, фақат бино- 
нинг бадиий безагидир. Улар Ҳиндистон мас- 
жидлари архитектурасининг таъсирини кўрса- 
тиб турибди.
Болоҳовуз масжиди (1712, 1917 йиллар)
Болоҳовуз масжиди X V III аср бошларида 
қурилган. У Арк қаршисида жойлашган. Мас- 
жиднинг ҳужралари ва 20 та баланд ёғоч ус- 
тунли ҳашаматли айвони бор (1917 йил). Бир 
вақтлар масжид шаҳарнинг жума 
масжиди 
бўлган ва амир Бухорога қелган вақтларида 
шу масжидга кириб ибодат қилган. Амир кел- 
ганда Аркдан масжидгача қимматбаҳоли ги- 
ламлар тўшалган. Шунинг учун ҳам масжяд- 
нинг айвони ва айниқса шипдаги чилчироғ 
осиладиган жойлари айниқса серҳашам қилиб 
безатилган. Шундан икки йил кейин Аркда қу- 
рилган Ж ума масжидни бадиий жиҳатдан иш- 
лаган усталар бу масжидни ҳам безатганлар.
Болоҳовуз масжидининг катта очиқ айвони, 
майдоннинг бир томонидаги ихчамгина мино-
и
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ри, шунингдек майдон ўртасидаги чуқур ҳовуз 
яхши таассурот қолдиради. Агар Регистон то- 
монидан қаралса, бу едгорлик айниқса чирой- 
лик бўлиб кўринади.