Sportda matematika

17
Boldir muskullari: oldingi guruxdagi muskullari (rasm 1) 
Boldir muskullarining orqa guruxi
17
Frank H. Netter, Atlas of Human Anatomy, USA 2014, p.597

---

129 
1. Boldirning uch boshli muskuli
. 
Boldirning orqa yuzasida joylashgan uchta va boshchaga ega. Ikkita boshchasi yuza joylashib, son 
suyagining tashqi va ichki “ bo’g’im dunglaridan boshlanadi va boldir” xosil qiladi 
(rasm 2).
Boldir 
muskulning ikkala boshchasi tizza osti chuqurcha xosil bo’lishda ishtirok etadi. Chuqurroq 
joylashgan boshchasi kambalasimon muskul deb ataladi va katta boldir suyagining orqa yuzasidan 
boshlanadi. Boldir va kambalasimon muskullarning paylari birikib, umumiy tovon suyagining 
burtig’iga kelib birikadi. Bu muskul qisqarganda tizzani, boldirni va oyoq panjasini bukadi. 
2. Barmoqlarni bukuvchi uzun muskul
- katta boldir suyagining orqa yuzasidan boshlanadi. Uning 
payi medial tupik ostidan o’tib tarmoqlanib ketadi va panjaning 2,3,4 va 5 suyaklar asosiga birikadi. 
Bu muskul qisqarganda barmoqlarni ap oyoq panjani bukadi. 
3. Katta barmoqni bukuvchi
uzun muskul kichik boldir suyagining ichki yuzasidan boshlanadi va 
katta barmoqning distal falanga asosiga birikadi. Bu muskul qisqarganda 1 barmoqni va oyoq 
panjani bukadi. 
4.Katta boldirning orqa
muskuli boldirning uch boshli muskuli†ostida joylashadi. Uning payi 
medial ya’ni ichki tupik ostidan o’tib, uchta ponasimon suyaklar yuzasiga, qayiqsimon suyakka va 
panja suyaklarining asoslariga yopishadi. Bu muskul qisqarganda oyoq panjasini bukadi, tanaga 
yaqinlashtiradi va supinatsiya qiladi. 
Boldir muskullarining lateral guruxi. 
Oyoq panjasining muskullari ustki yozuvchi va ostki bukuvchi gruppalarga bo’linadi. 
Ustki yozuvchi muskullarga barmoqlarni yozuvchi kalta muskul va bosh barmoqni yozuvchi kalta 
muskul kiradi. Ikkala muskul tovon suyagining tashqi va ichki yuzalaridan boshlanib, korsatilgan 
barmoqlarning proksimal falangalariga birikadi. Bu muskulalr qisqarganda bosh barmoqni va 
barmoqqlarni yozadi. Yurishda, chopishda bu muskullarning axamiyati ayniqsa katta. 
OYOQ PANJASINING OSTKI BUKUVCHI MUSKULLAR GRUPPASI
uchta kenja gruppaga bo’linadi
: 
1. Ichki kenja gruppaga
- bosh barmoqni bukuvchi, bosh barmoqni tanadan uzoqlashtiruvchi va 
tanaga yaqinlashtiruvchi muskullar kiradi. Bajaradigan funksiyasi nomidan ma’lum. 
2. Tashqi kenja gruppaga
- beshinchi barmoqqa ta’sir etadigan muskullar kiradi: 5 barmoqni 
bukuvchi, tanadan uzoqlashtiruvchi va tanaga yaqinlashtiruvchi muskullar kiradi. 
3. O’rta kenja gruppadagi
muskullar oyoq panjasining barmoqlarini bukadi, barmoqlarni bir-
biridan ajratadi va bir-biriga yaqinlashtiradi. Bularga barmoqlarni bukuvchi kalta muskul, kaftning 
kvadrat muskuli, chuvalchangsimon va suyaklararo muskullar kiradi.