Sportda matematika

Me’da osti bezi 
Me’da osti bezi ikkinchi yirik bez bo‘lib, ekzokrin kismida ishlab chikariladigan maxsulotning – 
pankreatin shirasi o‘n ikki barmokli ichakning bo‘shligiga kuyadi 
(rasm 2). 
Pankreatin shira 
tarkibida asosan oksillarni, yoglarni va uglevodlarni parchalaydigan fermentlar bo‘lib, ovkat xazm 
kilishda katta rol o‘ynaydi. 
Me’da osti bezi korin bo‘shligining orka tomoniga I-II bel umurtkalari karshisida, me’daning 
orkasida joylashgan. U korin pardasi bilan fakat – oldingi va pastki tomondan o‘ralgan bo‘ladi. 
Me’da osti bezi bosh, tana va dum qismlaridan iborat. Bosh qismi keng bo‘lib, o‘n ikki barmoqli 
ichakning taka shaklidagi egiligida joylashadi. Tana qismi uzun va ko‘ndalang yo‘nalgan. Bezning 
orqa tomonida qorin aortasi va pastki vena yondashib turadi. 
Me’da osti bezida ekzokrin va endokrin qismlari ajraladi. Ekzokrin qismi tashki sekretsiya bezlari 
tipida tuzilgan bo‘lib, murakkab alveolalar – naysimon bez xisoblanadi. 
Alveolalar – bu oxirgi sekret ishlab chiqaruvchi bo‘limlar. Bo‘limlar tarkibiga kiruvchi xujayralar 
pankreatin shira ishlab chiqaradi. 
Alveolalardan mayda naychalar boshlanadi. Bir nechta alveolalardan chiqqan naychalar birikib 
bo‘lakchalararo chiqaruv naylarini xosil kiladi. Bu naychalar esa asosiy chiqaruv yo‘li va natijada 
ishlab chiqariladigan maxsulot o‘n ikki barmoq ichakka borib quyiladi.
Me’da osti bezining endokrin qismi maxsus xujayralaridan tashkil topgan. Bu xujayralar orolchalar 
xolida uchrab, belning dum qismida ko`proq uchraydi. Orolchalarda chikaruv naychalari bo‘lmaydi 
va ishlab chiqariladigan maxsulot to‘gridan – to‘gri qonga o‘tadi. Endokrin qismida insulin va 
glikogen gormonlari ishlab chiqariladi. Insulin gormoni organizmda uglevodli modda 
almashinuvini boshqaradi. Glyukogen gormoni insulinga nisbatan antagonist xisoblanib, 
organizmga qarama – qarshi ta’sir ko‘rsatadi. Insulin jigarda glyukogen moddasini va yog 
to‘qimasida yog moddalarni parchalaydi.