Sport va harakatli 0‘yinlar

16-rasm.


bajarib bo‘lgunicha davom ettiriladi. 0‘yinchilari ko‘p ochko to‘p- lagan komanda yutgan hisoblanadi.

Oyinning qoidalari. 1. Agar o‘yinchi aylana ichida ikkinchi oyog‘ini ham yerga qo‘ysa yutqazgan hisoblanadi. 2. Agar bir- birini turtish paytida ikkala o‘yinchi ham doiradan chiqib ketsa, hech kim yutgan hisoblanmaydi va navbatdagi juft xo‘rozlar jangi boshlanadi. 3. Xo‘rozlar har gal signal berilgandan keyingina jangga kirishadilar. 4. Jang vaqtida qo'llami ham pastga tushirish mumkin emas.

Oyinning ta’lim-tarbiyaviy ahamiyati. Bu o‘yin o'quvchilar kuchining o'sishiga, ulaming chaqqon va farosatli bo‘lishlariga yordam beradi. 0‘yinda o'zining va oVrtoqlarining kuchiga haqqo- niy baho berish qobiliyati, shuningdek, maqsadga erishish uchun matonatlilik xislati taibiyalanadi.

0‘yinchilar bu o'yinda o‘z komandalarining sharafini himoya qiladilar. Bu esa ularda o‘z jamoasi oldidagi mas’uliyat hissini, o‘z komandasidagi o‘yinchilar kuchini to'g'ri taqsimlay olish iqti- dorini tarbiyalashga yordam beradi.

Qarshilik ko‘rsatish, kurashish bu o‘yindagi asosiy harakat- lardir. Mana shu harakatlar dam olish bilan almashinib turadi.


191





Har bir o‘yinchi 1—2 marta o‘yinda qatnashadi va qolgan vaqtda o‘yinning qanday borishini kuzatib turadi.

Metodik ko‘rsatmalar. Bu o‘yinni komandalarga bo‘Ímasdan ham o‘tkazish mumkin, bunda o‘yinchilar o‘z xohishlari bilan musobaqalashish uchun o‘rtaga chiqadilar. G‘olib chiqqan o‘yin- chi maydonda qoladi va o‘zi bilan jang qilishni istagan yangi ckyin- chi bilan bellashadi. 0‘yin shu tariqa davom etaveradi. 0‘yin oxirida ko‘p marta g‘olib chiqqan o‘yinchilar aniqlanadi. 0‘y- novchilar ko‘p bo‘lsa, to‘rtta komanda tuzib o‘yinni ikkita doira- da o‘tkazish mumkin. 0‘yinchilarning olishuvida to‘g‘ri usullar qo‘llanishini rahbar kuzatib borishi zarur. Ba’zan o‘yinchilar raqib- larini qo‘l bilan turtadilar. Bunga asió yo‘l qo‘ymaslik kerak.

«Jang» qiluvchilarning kuchi taxminan teng bo‘lishiga ham e’tibor berish lozim.

3. 
   Tortib chiziqdan o‘tkazish
   

O ‘yinning tavsifi. 0‘ynovchilar teng ikki komapdaga boTina- dilar. Ikkala komandaga ham bo‘yi va vazni jihatidan taxminan teng bo‘lgan o‘yinchilar kiritiladi. Maydon yoki zal o‘rtasidan chiziq o‘tkaziladi. Komandalar chiziqning ikki tomonidan bir- birlariga yuzma-yuz saf tortib turadilar. Bo‘yi va vazni jihati teng o'yinchilar bir-birining qarshisiga joylashtirilshi kerak. Har bir komandadan 4—5 qadam narida ochkolarni hisoblab boruvchilar turadi (17-rasm).

0‘yin rahbarning signali bilan boshlanadi. Hap bir komanda boshqa komanda o‘yinchilaridan ko‘prog‘ini chiziqdan o‘z tomo- niga tortib o‘tkazishga harakat qiladi. Tortib o‘tkazilgan o'yinchi o‘zini tortib o'tkazgrm komandaning hisobchisi oldiga kelib, kaftini uning kaftiga tegizishi shart. Shundan keyingina u chiziqdan qaytib o‘tishi va yana o‘z komandasida o‘ynash huquqiga ega bo‘ladi. Hisobchilar tortib o‘tkazilgan o‘yinchilami sanab boradilar. Har bir tortib o‘tkazilgan o‘yinchi uchun komanda bitta ochko oladi. 0‘yinda ko‘proq ochko to‘plagan komanda yutgan hisoblanadi.

O yinning qoidalari. 1. 0‘yinchini faqat qo'lidan ushlab tortish mumkin. 2. Bittadan, juftlab, biryo‘la bir qancha o‘yinchini tortib


192