Sport va harakatli 0‘yinlar

Arqoncha bilan tutish

Oyinmng tavsifi. Bu o yin ham xuddi oddiy quvlashmachoq o yinidek o ynaladi. Farq shundaki, onaboshi o‘ynovchilarga qo‘l tegizmaydi, lekin qochayotganlarga yaqinlashib, ulaming oyoqlari ostida uchiga xaltacha bog'langan arqonchani aylantiradi. Arqon- chaga yoki xaltachaga oyog‘i tekkan o‘yinchi onaboshining qo‘li- dan «qarmoq»ni oladi va o'yinni boshqarishga kirishadi. Ilgarigi onaboshi esa boshqa o yinchilar qatorida o'ynay boshlaydi. Bir marta ham onaboshi bo lmagan (yoki boshqalaiga qaraganda kam- roq onaboshilik qilgan) o yinchilar g'olib chiqqan hisoblanadi. O yin natijalarini yakunlashda birinchi onaboshilik hisobga olin- maydi (12-rasm).





12-rasm.


178



0‘yinningqoidalari. 1. Onaboshi arqonchani gohbir tomonga, goh boshqa tomonga aylantirishi mumkin, ammo xaltacha yerga siipanib yurishi yoki yerdan 10—15 sm dan oitiq ko‘tarilmasligi lozim. 2. Onaboshi bir joydan boshqa joyga yugurib o'tayotgan paytida arqonchani aylantirmasdan, sudrab tortib borishi mumkin. 3. Xaltachani oyog‘i bilan bosib oigan o‘yinchi ilgari necha marta onaboshi bo'lgan bo'lsa ham ulaming hammasidan ozod bo'ladi.

Es taima. O'ynovchilarga xaltachani bosib olish uchun noo'rin harakatlar qilish mumkin emasligini oldindan aytib qo‘yish lozim. Xaltachani bosib olish oldin onaboshi rolini bajarganlar uchungina foydalidir. Shuni unutmaslik kerakki, xaltachani bosaman deb arqonchaga tegib ketish ham mumkin.

0‘yinning o‘ziga xos harakatlari — arqoncha ustidan sakrab- sakrab yugurishdir.

6. 
   Katta aylanma estafeta
   

0‘yinning tavsifi. Maydoncha atrofmi aylanib chiqadigan yugu- . ish yo‘lkasining burilish joylari bayroqchalar bilan belgilab qo‘yi- laü. Maydoncha markaziga finish bayrog‘i o'matiladi. 0‘ynov- chLar bab-baravar to‘rtta jamoaga bo'linadilar. Har bir jamoa yoUk'ning burilish joylarida bir qator bo‘lib saflanib turadilar. Qatonuda birinchi bo'lib tuigan o'ynovchilar yo‘lkaga chiqib, startga ayyorlanadilar. Rahbaming signaliga binoan ular oldinga qarab yi turadilar va maydonchani to'liq aylanib chiqqan (yo‘l- kaning un umiy uzunligi 40—80 m bo‘ladi) estafeta tayoqchalarini ikkinchi o‘ inchilarga beradilar va o'yin shu tarzda davom etadi. Jamoaning ixiigi o'yinchisi yugurish yoikasi bo‘ylab maydonchani aylani'i chiqib, o‘z jamoasining bayroqchasi atrofídan aylanib o‘tish va markazga o‘rnatilgan finish bayrog‘i oldiga yugurib borib, uning dastasiga estafeta tayoqchasi bilan urishi lozim. Bu ishni 'irinchi bo‘üb bajargan jamoa g‘alaba qozonadi (13-rasm).

0‘yinningqoidu'ari. 1. Navbatdagi o‘yinchi estafeta tayoqcha- sini qabul qilib oigan ian keyingina oldiga qarab yuguradi. 2. Buri-


179