So'z mulkining sultoni Alishcr Navoiy qalamiga mansub «Xamsa»ning beshinchi dostoni

Ishin dilbari birla mudom aylasun! 

Uning loyiqi Doro qizi bo'ldi. U hindiy najot bir go'zal bo'lsa, nega uni 

o'ziga yaqinroq tutibdi?» 

Shoh  dediki: «Ey,  xasta jon ofati!  Kinoyat  tariqini  bir dam  unut, qilib 

ralnn,  bedodtarkini tut.  Menga Ravshanak ta'nasin  qilma ko'p.  Meni anda 

ma'zur tulsang bo'lurki, vojibdur ehtiromi aning, nedinkim bitikdir maqomi 

aning.  Erur  Bahmaniy  tojining  gavhari,  yana  Kayqubodiy  sipehr  axtari». 

Sho'xi shirinzabon makr bilan aytdiki: 

<-Bu so'zning muhabbatga ne daxli bor? 

Ki ishq ichra shahliqqa yo 'q e'libor! 

Nasab birla bo 'Isa anga shohliq, 

Hasab birla yetmisli manga mohliq... 

Shikoyat mcndan yo'qhirur sliohga... 

Ki shikvam erur ba.rti gumrolidim. 

Mallu o'zining bor go'zaligiyu malohati, oshiqlarining hisobsiz bo'lgani, 

Iskandar bilan baxtiyor ekanini aytar ekan, shu payt birdan dashtni it kabi 

jonivor  tutib  ketdi.  Har  birining  ko'rinishi,  oyog'u  qo'llari  ham 

chumolinikiga  o'xshardi-yu,  kuchi  sheri  darronga  yirtqich  bir  shernikicha 

bor  edi.  Ular  ichiga  kimki  ot  surib  kirsa,  barchasi  yopishib,  bir  damda 

parcha-parcha qilardilar-da, yer ustida bir qatra qoni ham qolmasdi. 

Bir necha sipohining shu tarzda halok bo'lganini ko'rgan Iskandar: «U 

yoqqa  hech  kim  ot  surib  bormasin!»  deya  farmoyish  berdi.  Sipohlar 

deyishardiki: «Bu bir yerdirki, tuprog'ining o'zi jonni titroqqa solyapti. Bu 

vodiy nari borsa bir yog'och keladi. Undan keyingi vodiy esa pokiza, Bog'i 

Eram kabi sof vodiydir. U yerda mo'rlardan orom topgan ularning hisobiga 

---

 

 

shodiyona  qiluvchi  bir  qavm  yashaydi.  U  qavm  tangrining  balosi,  jahon 

mol-dunyosining ajdahosi. Har birining qiyofasi bir pora tog', bu jonivorlar 

esa  ular  uchun  chumolidek  keladi,  xolos.  Ularning  tilmi  ham  hech  kim 

tushunmay, nima deganini anglamay turaverasan. 

Ulardan keyin o'n kuncha yo'l yurilsa, ikki tog', ikki ko'l orasidagi vodiy 

keladi. Falaksoy har tog'ning toshlari, boshiga avji ko'zi ko'radigan joyiga 

ko'zini  xira  qiluvchi  qizil  oltinni  ko'ziga  qo'yib  olgan.  Ikki  ko'zidan 

to'xtovsiz  issiq  nur  sochilib  turadi.  Boshqa  ko'zi  esa  kumushdan.  Bu 

xazinani undagi bebaho toshlarni mo'rlar ajdahodek talashadilar. 

Bu  elning  uyqusi  ham  ko'p  qiziq.  Ular  har  o'n  kunda  uxlaydilar,  o'n 

kundan  keyin  uyg'onib,  o'z  holatlariga  qaytadilar.  O'n  kundan  so'ng  yana 

uxlashga kirishishadi, lekin ularga yaqinlashgan har qanday kimsa yo nima 

narsasi mo'rlar, bu mo'rlar tufayli jonlari omonda, chunki mo'rlar ularning 

xazinabonlari sanaladi».