Mavzu: Turli davrlarda psixologiyani talqini

Mavzu: Turli davrlarda psixologiyani talqini

Abdumalikova muxlisa 105 guruh

Psixologiyanining dastlabki rivojlanishi

• Antik davrning Psixologik nazariyalari. Antik mutaffakirlar tomonodan tòplangan ruh haqidagi ta’limot keyinchalik fanning shakillanishi uchun zamin yaratdi. Insonda jismoniy tanadan tashqari undan farqlanuvchi yana nimadir borligi haqidagi tasavurlar qadimdanoq mavjud bòlgan. Eng qadimgi davrlardayoq inson tush kòrish xodisasi orqali ayrim odamlarning noyob qobilyatlari( masalan, ovdagi muvaffaqiyatlar) òlim va boshqa hodisalarning sabablarini tushuntirishga intiladi. Ammo dastlabki qarashlar mifologik harakterda edi. Ular fikirlash orqali emas, kòr-kòrona ishonch vositasida egallanardi. Ruh haqidagi qarashlar kòpincha nafas bilan boģlanardi, ruhni esa uchar maxluq sifatida tasavvur qilardilar. Psixologiya haqida fikirlar qadim zamonlardan beri mavjuddir.

Animizim

• Animizim sòzi-anima ,,jon” degan ma’noni anglatadi. Jon òzi mohiyatiga kòra olovsimon uchqundan iborat ekanligi Geraklit tominidan, yoki olovsimon atomdan iboratligi Demokrit tomonidan ta’kidlangan. Platonning,,idealar tuģma bòladi” degan ģoyalari psixologik fikr taraqiyyotiga juda katta hissa qòshdi. Platon ta’limotiga kòra ,,ideyalar” mohiyati abadiy va òzgarmas, tabiiy olamdan tashqarida oliy olam mavjud bòlib, ularni odam kòzi bilan kòra olmaydi.

XVIII asr XX asr boshlarida psixologiyaning rivojlanishi

• XVIII asr Psixologiyasiga umumiy tavsif. XIX asr boshlaridan boshlab ilmiy madaniyat maorifining òsishi bilan psixologiya bilimlari sistemasida empirik psixologiya hukumron mavqeni egallay boshladi, buning ichida esa materialistik oqimlar tez òsa boshladi. XVII asr psixologlar kòz òngida psixikaga bòlgan qarashlarning tubdan òzgarishi davri sifatida namoyon bòladi.
• XVIII asrning ikkinchi yarimida ingliz psixologlari Yun va Gartli har xil psixik hodisalar va elementlar ideya- tassavurlarning yaxlit bòlib birlashishining asosiy qonuni sifatida assotsiatsiyalar haqidagi ta’limotni ilgari surdilar.