Соянинг аҳамияти

III боб. Соя ўсимлигини етиштириш технологиясинини о`рганиш натижалари
3.1. Битирув малакавий ишда ўрганиб, ўзлаштирган соя ўсимлигини ўсиш ривожланиш фазалари ҳосилдорлиги ва ҳосил кўрсатгичлари
Битирув малакавий ишда соянинг “Нафис” навини ўргандик. “Нафис” нави ўрта пишар ўсув даври 125-130 кун. Шохланиши ўртача, сербарг, гули оқ дуккаклари яъни меваси силендрсимон дони сариқ, 1000 дона уруғининг оғирлиги 135 грамм келади. Пишган вақтда дуккаклари ёрилиб кетмайди. Дони таркибида 40-42 % оқсил 24 % мой бор.
Бу соя навлари донининг кимёвий таркиби қуйдагича: 40-45 кг оқсил 20-24% мой 26% углеводлар 4-5% клечатка ва 4.5-5% кул моддаси бор. Улар уруғида
инсон организми учун зарур бўлган барча аминакислоталар мавжуд (Вавилов,Посипанов,1983).
Соя ёруғсевар, иссиқсевар қисқа кунлик ўсимлик. Республикамиз тупроқ ва иқлим шароитида улар яхши ўсиб ривожланиб юқори сифатли ҳосил беради.
Ўсимликларни ривожланиш фазаларини билиш, катта аҳамият касб этади. Чунки уларга ўз вақтида тўғри ишлов бериш, суғориш, озиқлантириш, ва йиғиб-териб олиш ривожланиш даврларининг қачон келиши ва ўтиши билан боғлиқ. Соянинг ривожланиш фазаларини қуйидаги жадвалда кўриш мумкин.
Сояни ривожланиш фазалари
(А.Панжиевнинг маълумотларига асосан, 2016- йил кун ҳисобида)
2-жадвал

Навлар	Екиш-униб чиқиш	Униб чиқиш-3 талик барг хосил қилиш	Униб чиқиш -гуллаш	Гуллаш-пишиш	Униб чиқиш-тўлиқ пишиш
“Нафис”	5-6