1 Shul`gin V.N. «Osnovnie voprosi sotsial`nogo vospitaniya» M-1994 2 Shurkova «Novie texnologii vospitatel`nogo protsessa» M-1994 q Galaguzova M.A. i dr «Sotsial`naya pedagogika» M-1994 4 M.V. Firsov Antologiya sotsial`noy raboti M-1994
Klayberg Yu.A. Sotsial`nie normi i otklyucheniya M-1997
Deti s otkloneniyami v razvitii. Metodich. Posobie dlya pedagogov vospitateley massovix ipets uchrejdeniy roditeley M-1997
7. www. pedagog. uz
Ma`ruza №10. Ijtimoiy pedagogikaning kategoriyalari va mexanizmlari Reja:
1.Pedagogika va ijtimoiy pedagogika kategoriyalari
2.Ijtimoiy ta`lim
q.Tarbiya va ijtimoiy tarbiya
Tayanch tushunchalar: Pedagogika, kategoriya, ijtimoiy tarbiya, ijtimoy ta`lim, ijtimoy –pedagogik faoliyat.
Ta`lim tizimi fanda tushuncha va kategoriyalarda uz ifodasini topadi.
Tushuncha- bu ifodasining bir formasi bulib xaqiqiy borliqni tushinib bilish jarayonida amalga oshadi.
Tushuncha ilmda birdaniga belgilanmaydi. Xar qanday ilmda rivojlanish jarayonida tushuncha ilm kategoriyalarda birlashadi, mustaxkamlanadi, uzgaradi va keng ma`nodagi fundamental tushuncha sifatida xozirgi davrda fanda kullaniladi. Fanda tushinarli kategoriyali tizim undagi tushunchalarga kiruvchi uzaro boglikni va uzaro ta`sir qiluvchilikni tasvirlash natijasida shakllanadi.
Ijtimoiy pedagogikada uchta kategoriya bor.
Ijtimoiy-pedagogik faoliyat.
Ijtimoiy ta`lim.
Ijtimoiy tarbiya.
Ijtimoiy-pedagogik faoliyat – bu bolani ijtimoiylashtirish jarayoniga yordam berishga qaratilgan, ijtimoiy madaniy tajriybalarni xamda jamiyatdagi uz ishlarni amalga oshirish sharoitlarni yaratish yullarini uzlashtirishga qaratilgan xar xil professional faoliyat xisoblanadi.
Ijtimoiy pedagogik faoliyatning asosiy yunalishlari
Bolalarda ijtimoiy kunikmalarining yuqori darajasiga etish uchun ularning shaxsiy rivojlanishiga bog’liq bulgan faoliyat.
rivojlanishda u yoki bu turdagi normadan orqada -oluvchilikka ega bulgan bolalarni ijtimoiy qayta tiklash bilan boglik bulgan faoliyat. Mazmuniga kura ijtimoiy pedashgogik faoliyat xar xil kasbga bogliq xilma xildir. Nazariy qarashlar buyicha kupchilik gurux bolalar bilan ishlashdagi profilaktik faoliyat muassasa va tashkilotlarda amalga oshirish kerak bular kuyidagilar:
-O’quv yurtlaridagi ijtimoiy pedagogik faoliyat
-Bolalar jamoasi va tashkilotlardagi ijtimoiy pedagogik faoliyat
Ijodkorlik tugaraklari va bolalarning bush vaqtlariga ijtimoiy pedagogik faoliyat.
bolalarning yozgi ta`tildagi ijtimoiy pedagogik faoliyat
Rivojlanishida nuqsoni bor bolalar olib boriladigan ishlar qannaqa nuqsoni bor ekanligiga qarab ijtimoiy pedagogik foaliyat turlariga ajratish va maxsus metodika va texnologik yondoshishni talab qiladi.
-aqliy rivojlanishida nuqsoni bor bolalar bilan olib boriladigan ijtimoiy pedagogik faoliyat
pedagogik nuqsonlari bor bolalar bilan olib boriladigan ijtimoiy pedagogik faoliyat
-ota-ona tomonidan nazoratsiz qolgan bolalar bilan olib boriladigan ijtimoiy pedagogik faoliyat.
-tarbiyasi ogir(deviant) bolalar bilan olib boriladigan ijtimoiy pedagogik faoliyat.
Ijtimoiy pedagogning oyla bilan birga olib boradigan ijtimoiy pedagogik faoliyati aloxida axamiyatga egadir, sababi oylada bolaga boshaqa ijmoiy omillarining ta`sirining qanday bulishini Aniqlashga imkon beradi. Shuning uchun xam ijtimoiy pedagoggning oyla bilan xamkorlikdagi ishchangligi ijtimoiy pedagogik faolitning barcha kategoriyalari ya`ni bolalar muammolari ba`zi xollardagi profilaktika ishlarini olib borishdagi zarur komponentlardan xisoblanadi.
Ijtimoiy ta`lim. Umumiy urta maktablarda ya`ni boshqada bir o’quv yurtlarida bola taqlim jarayonlarida akademik bilimlariga va ularni egallash uchun eng zarur bulgan kunikmani egallash va kullashni urgatadi. Shuningdek ular aloxida tizimlashtirilgan ijtimoiy bilim kunikma va tajribalarni xam egallaydi. Ular bola tomonidan urganilgan malaka va ijtimoiy talablarini yutuqlarini egallashni ta`minlaydi. qachon bolaga va uning ijtimoiylashuvida maxsus yordam zarur bulgandagina bu bilim kunikma va malakalar as qotadi. Maqsadga qaratilgan ijtimoiy bilim berish kunikma va malakalarning yigindisi ijtimoiy ta`lim delinadi.
Ijtimoiy ta`lim termini ijtimoiy pedagogika va ijtimoiy ishchanglk institutlarining ochilishi bilan paydo buldi, lekin xozirgi kunda bu tushunchalarning ma`nosi tula ochilmadi. Bu suzlarni kullashda asosan ikki xil xolatlarda ajratiladi.
Ijtimoiy ta`lim deganda ijtimoiy soxada ishlash uchun maxsus kadrlarni tayorlash bunda barcha mutaxassislik buyicha ta`lim turlarini kiritgan xolda boshlangich,urta va yuqori o’quv yurtlarida shuningdek kurslar tayorlash kadrlarni qayta tayyorlashlar kiritilgan.
Bu termin ya`ni insonning jamiyatdagi xayotiy ishchangligining asosiy koydalari, ijtimoiy madaniyatni egallash, ijtimoiy tafakkur va xarakat, ijtimoiy xissiyot madaniyati va ijtimoiy masalalar madaniyati tushiniladi.Bu xolda «Ijtimoiy ta`lim» tushunchasi «Ijtimoiy uqitish» tushunchasiga yaqindir.
Ijtimoiy tarbiya- bu ijtimoiy pedagogikada «tarbiya» kategoriyasiga kiruvchi shakl bulib pedagogika, sotsiologiya, psixologiya va boshqa fanlarda urganiladi.
Inson shaxsining sifati uning xatti xarakatlarida kurinadi, shuning natijasida insonning xulq-atvori shakllanadi, agar qandayda bir sabab Bilan ijtimoiy bilim shakllanmagan bulsa , demak munosabatlar shaxsning ijtimoiylashuv sifati xam shakllanmaydi. Shu sababli ijtimoiy pedagogik faoliyat jaraqnida shunday zaruriy sifatlar bolalarda shakllantirish talab qilinadi, bu ijtimoiy tarbiyaning asosiy vazifasidir.
Demak ijtimoiy tarbiya deganda bir maqsadga qaratilgan bolalar shaxsiyatidagi ijtimoiy zaruriy sifatlar va uning muvaffaqiyatli ijtimoiylashuvini shakllantirish tushiniladi.
Tarbiya aspektlarining biri ijtimoiy pedagogikaning rivojlanishiga boglik Amaliy yunalgan pedagogik bilim soxolarida va professional amaliy faoliyat soxasida javob beruvchi tarbiya ijtimoiy tarbiya xisoblanadi.
MUOMMOLI SAVOLLAR
Ijtimoiy pedagogikaning qanday kategoriyalari bor
