Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
114 
“Geokriminogen” sotsial geografiyaning muhim bir qismi sifatida turli 
mamlakat yoki mintaqalarda sodir etilayotgan jinoyatlarga ta’sir etuvchi shart-
sharoit va omillar, shuningdek kriminogen vaziyatning hududiy xususiyatini 
o’rganadi (34-rasm). 
Geokriminologiya 
jinoyatchilikning 
hududiy xususiyatlarini o’rganish bilan 
birga, ayni paytda uning hududlarda 
yilning turli mavsum va vaqtlarida sodir 
etidishini, jinoyat sodir etgan shaxslarning 
sotsial demografik tarkibi hamda alohida 
turdagi jinoyatlarning sharoit va sabablarini 
ham tadqiq etadi. 
Geokriminogen vaziyatning shakllanishi 
va rivojlanishi jamiyat taraqqiyotining 
hududiy tomonlariga aloqador bo’lgan 
o’zgarishlar bilan belgilanadi. Jinoyatchilik geografiyasining muammolari 
murakkab bo’lganligi sababli ular turli fan soha mutaxasisslarining ilmiy 
hamkorligini talab etadi. Jumladan, jinoyatchilik geografiyasining vujudga 
kelishida kriminologiya fanining roli juda katta. Shuningdek, u aholi geografiyasi, 
sotsiologiya, psixologiya, demografiya fanlari bilan ham uzviy bog’liq holda 
rivojlanadi. 
Jinoyatchilik tushunchasi mohiyati va mazmuni
. Jinoyatchilik mamlakatda 
ma’lum vaqtda sodir etilgan barcha jinoyatlar tizimidan iborat o’zgaruvchan sotsial 
voqealikdir. Jinoyatchilik- ijtimoiy buzilish, salbiy hodisa bo’lib mamlakat yoki 
mintaqalarda ro’y berayotgan ijtimoiy-iqtisodiy o’zgarishlar uning holatiga, 
miqdor hamda sifat ko’rsatkichlariga va hududiy tarkibiga bevosita ta’sir etadi. 
Jinoyatchilik ijtimoiy voqea sifatida, eng avvalo, aholiga tegishli. Aholining 
soni, dinamikasi, joylashuvi, milliy va jinsiy tarkibi, migratsion harakati hamda 
bandlik holati kabi omillar bilan bog’liq (35-rasm). 
34-rasm.
Geokriminogen vaziyatning 
hududiy xususiyatlari

---