Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
116 
mahalla jamoasi va atrofdagi kishilarning e’tiboriga muhokamasiga sabab bo’ladi. 
Shahar va qishloqlarga xos bo’lgan jinoyat turlari mavjud. Masalan, shahar 
joylarida, asosan, mashina va qimmatbaho buyumlarni o’g’irlash (36-rasm), 
bosqinchilik, talonchilik, giyohvandlik (37-rasm) va narkotik vositalarini 
noqonuniy saqlash va sotish, qasddan badanga shikast yetkazish ko’proq uchrasa, 
qishloqlarda, asosan, taqiqlangan ekinlarni yetishtirish, sotish, mol va papandalarni 
o’g’irlash ko’proq uchraydi. 
Xususan, O’zbekistonda sodir etilgan jinoyatlarning geografik takibi shundan 
iboratki, jami sodir etilgan jinoyatlarning har to’rtasidan biri Toshkent shahriga 
to’g’ri keladi. Shu bilan nisbatan yuqori ko’rsatkich Samarqand (10,7%), Farg’ona 
(9,7 %) viloyatlarida ham kuzatiladi. Ushbu hududlarda jinoyat sodir etishning 
ko’pligiga quyidagi omillar ta’sir ko’rsatadi: 
1.
Aholi milliy tarkibining ko’pligi va turlichaligi. 
2.
Migratsiya jarayonlarining intensivligi. 
3.
Sanoat ishlab chiqarishining rivojlanganligi va urbanizatsiya jarayoning 
nisbatan yuqoriligi. 
4.
Aholi orasida ichkilikbozlik va giyohvandlikka ro’ja qo’yilganligi. 
5.
Miliy urf-odat aholi e’tiqodining susayib ketganligi va jinoyat sodir etishga 
qulay sharoit borligi. 
Jinoyatlarni kelib chiqish sabablariga ko’ra quyidagilarga ajratiladi: 
1.
Ijtimoiy xavfi katta bo’lmagan uncha og’ir bo’lmagan jinoyatlar 
respublikada sodir etilgan jinoyatlarning deyarli yarmini tashkil etadi va bunday 
36-rasm.
Mashina o’g’risi
37-rasm.
Giyohvand

---

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik