Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

54-rasm.
Konfutsiy tasviri

---

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
139 
ishonchli va fidoiy bo’lishi lozim. U buning uchun tinimsiz, o’zini ayamasdan o’z 
ishonchi, hukmdori, o’z otasi va o’zidan katta barchaga birday xizmat qilishi va 
doimo kamolot sari intilishi zarur. Konfutsiy hayotni axloq va tartib mezoni 
boshqaradi va ularni osmon ruhi nazorat qiladi, deb ta’kidlagan.
Aysidir ma’noda, Xitoyning bugungi kundagi salohiyatga erishishida 
Konfutsiy qarashlarining o’rni beqiyosdir. Chunki undagi tartib, kelajakka intilish, 
burch masalalari tufayli mamlakat tobora jadal rivojlanib bormoqda. 
SINTOIZM
dini Qadimgi Yaponiyada vujudga kelgan (
sinto – 
«xudolar 
yo’li»). Bu dinning vujudga kelishiga oid aniq ma’lumotlar yo’q. Biroq, u 
Yaponiyada Xitoy ta’siridan xoli bir sharoitda paydo bo’lgan va rivojlangan. 
Yaponlar 
sintoizmning 
mohiyati 
va 
kelib 
chiqishini 
bir-biri 
bilan 
aralashtirmaslikka harakat qiladilar. Sintoizm ular uchun ham tarix, ham an’ana, 
ham butun hayot demakdir.
Sintoizm ta’limotiga ko’ra, 
mikado
(imperator) – osmon ruhlarining 
davomchisidir. Har bir yapon kishisi ikkinchi darajali ruhlar(
kama
)ning vorisidir. 
Yaponlar 
kama
ni ajdodlar va qahramonlarning ruhlari deb e’tiqod qiladilar. 
Xudojo’y yapon o’lgandan keyin o’zining ham o’sha 
kama
lardan biri bo’lishiga 
ishonadi. Bu din aqidalariga ko’ra, burch-sadoqat-harakat eng asosiy jihatlar 
hisoblanadi. Shunga ko’ra, yaponlar tartib-intizom va qonun-qoidalarni hamma 
narsadan ustun qo’yadilar. 
Jahon dinlari. Dinlarga e’tiqod qiluvchilarning soni, din tarkibidagi millat va 
etnoslarning soni hamda ahamiyati jihatidan jahonda uchta dunyo dinlari ajratilgan 
(13-jadval). Jumladan: 
Xristianlik dini. Payg’ambari Iso (a.s.), muqaddas kitobi – Injil; 
Islom dini: Pyg’ambari Muhammad (s.a.v), muqaddas kitobi – Qur’on; 
Buddizm dini: Asoschisi: Budda, muqaddas kitobi – Tiripitaka. 
Mazkur dinlar agar vujudga kelish nuqtai nazaridan tartiblab chiqilsa, eng 
qadimiysi – buddizm, undan keyin – xristianlik, eng yoshi – islom dini 
hisoblanadi. 

---