Sonlarning umumiy bo‘luvchisi va karralisi



Download 56,65 Kb.
bet5/5
Sana14.07.2022
Hajmi56,65 Kb.
#797813
1   2   3   4   5
Bog'liq
Vii bob. Bo‘linish nazariyasi 34 §. Bo‘linish belgilari. Sonlarn

34.16-xossa.

  1. ikkita sonning EKUKi shu sonlar ko‘paytmasini ularning a b

EKUBiga bo‘lgan nisbatiga teng, ya’ni [ab, ]= ;
(ab, )
[a b, ] [a b, ] [ab ab, ] [ , ]

  1. a va b sonlar o‘zaro tubdir, ya’ni  a , b  =1;

  2. a va b sonlarning umumiy karralisi, ularning EKUKiga

karralidir;

  1. agar k >0 bo‘lsa, [ka kb, ] = k a b[ , ] bo‘ladi.

  2. agar k a| va k b| bo‘lsa, u holda a bk k, = [a bk, ] bo‘ladi.

Isbot. Ushbu xossalardan faqat birinchisini ko‘rsatish bilan chegaralanamiz. Aytaylik, M soni a va b sonlarning biror umumiy karralisi bo‘lsin. U holda a M| va b M| , ya’ni
M ak= , M =bs.
Bundan ak soni b ga bo‘linishi kelib chiqadi.
Agar (a b, ) = d bo‘lsa, u holda a ad= 1 , b bd= 1 va (a b1 1, ) =1 deb olib, b ak| ekanligidan b ak1 | 1 munosabatni, (a b1 1, ) =1 bo‘lganligi uchun b k1 | bo‘lishini hosil qilamiz. Demak, k soni b1 ga bo‘linadi, ya’ni
b
k = bt1 = t
d
tenglik o‘rinli bo‘ladi.
ab
Buni M ga olib borib qo‘ysak, M = t hosil qilamiz. Demak, d
a va b sonlarning ixtiyoriy umumiy karralisi yuqoridagi formula orqali ifodalanadi. Agar t =1 bo‘lsa, a va b sonlarning EKUKini ab
topish formulasi hosil bo‘ladi, ya’ni [a b, ] = .  d
Misol 34.4. (12,18) = 6 bo‘lib, [12,18] = = 36 bo‘ladi.
Ikkitadan ortiq sonlarning EKUKini topish masalasi ikkita sonning EKUKini topish kabi hal qilinadi.
Agar bizga a a1, 2,...,an sonlar berilgan bo‘lib, [a a1, 2]= m2,
[m a2, 3] = m3, ..., [m an1, n]= mn bo‘lsa, u holda topilgan mn soni berilgan sonlarning EKUKi bo‘ladi, ya’ni
[a a1, 2,...,an]=[m a2, 3,...,an]=[m a3, 4,...,an]=...=[mn1,an]= mn.
Agar berilgan sonlar ketma-ketligi juft-jufti bilan o‘zaro tub bo‘lsa, u holda
[a a1, 2,...,an] = a a1 2 ...an
bo‘ladi.


Download 56,65 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish