Tekshirish bu – xo’jalik yurituvchi sub’ektlar tomonidan qonunlar hamda o’z faoliyatini tartibga soluvchi boshqa qonun hujjatlari qanday bajarilayotganligini naorat qiluvchi organlarning bir marta nazorat qilishidir.
O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksiga asosan soliq tekshiruvi davlat soliq xizmati organlari tomonidan, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda esa, prokuratura organlari tomonidan amalga oshiriladigan soliq to’g’risidagi qonun hujjatlarining bajarilishini tekshirishdir.
Soliq tekshiruvi soliq to’lovchining moliya-xo’jalik faoliyati tekshiruvi (taftishi) va qisqa muddatli tekshiruv shaklida amalga oshiriladi.
Soliq to’lovchining moliya-xo’jalik faoliyati tekshiruvi (taftishi) soliq to’g’risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishi ustidan nazoratni amalga oshirish maqsadida soliq to’lovchining buxgalteriya, moliya, statistika, bank hujjatlari hamda boshqa hujjatlarini o’rganish va taqqoslashdir.
Qisqa muddatli tekshiruv soliq to’lovchining moliya-xo’jalik faoliyatini tekshirish bilan bog’liq bo’lmagan, uning ayrim operatsiyalarining soliq to’g’risidagi qonun hujjatlariga muvofiqligi tekshiruvidir. (SK. 14 bob. 85-modda)
Soliq tekshiruvlari quyidagi turlarga bo’linadi:
rejali soliq tekshiruvi;
rejadan tashqari soliq tekshiruvi;
muqobil tekshiruv.
Soliq to’lovchi moliya-xo’jalik faoliyatining rejali soliq tekshiruvi (taftishi) – tekshiruvlarni amalga oshirishning nazorat qiluvchi organlar faoliyatini muvofiqlashtiruvchi maxsus vakolatli organ tomonidan tasdiqlangan muvofiqlashtirish rejasi asosida o’tkaziladigan tekshiruvdir.
Soliq to’lovchi moliya-xo’jalik faoliyatining rejadan tashqari soliq tekshiruvi (taftishi) quyidagi hollarda o’tkaziladigan tekshiruvdir:
yuridik shaxs tugatilayotganda;
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining yoki O’zbekiston Respublikasi Hukumatining qarorlaridan kelib chiquvchi tekshiruvlarni o’tkazish zarur bo’lganda;
davlat soliq xizmati organiga soliq to’g’risidagi qonun hujjatlari soliq to’lovchi tomonidan buzilganligi hollari haqida qo’shimcha ma’lumotlar tushganda.
Muqobil tekshiruv – operatsiyalar birligi tufayli o’zaro bog’langan va turli soliq to’lovchilarda bo’lgan hujjatlarni taqqoslashdan iborat tekshiruvdir.
Muqobil tekshiruv uchinchi shaxslarga nisbatan, agar soliq tekshiruvlari o’tkazilayotganda davlat soliq xizmati organida mazkur shaxslar bilan bog’liq bo’lgan, soliq to’lovchi o’tkazgan operatsiyalar soliq bo’yicha hisobga olishda to’g’ri aks ettirilganligi haqida qo’shimcha ma’lumot olish zaruriyati kelib chiqsa, o’tkaziladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |