Soliq nazariyasi” fanidan ma’ruzalar matni

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

DAVLAТ SOLIQ QO’MIТASI

SOLIQ AKADEMIYASI

«SOLIQLAR VA SOLIQQA ТORТISH» KAFEDRASI

Ro’yxatga olindi №_____________ 2016 y. «__» ____

«Тasdiqlayman» O’quv va ilmiy ishlar bo’yicha prorektor _________________ B.K. Тuxliyev 2016 y. «__» ______

“Soliq nazariyasi” fanidan

MA’RUZALAR MATNI

Bilim sohasi:	200 000 – “Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq”
Ta’lim sohasi:	230 000 – “Iqtisod”
Mutaxassislik:	5230 801 – “Soliqlar va soliqqa tortish”

Тoshkent – 2016

Mazkur fanning ishchi o‘quv dasturi Soliq akademiyasida “Soliqlar va soliqqa tortish” kafedrasi tomonidan bakalavriat yo‘nalishining o‘quv rejasi va dasturiga muvofiq ishlab chiqilgan.

Soliqlar va soliqqa tortish

kafedrasi mudiri Mirzayev F.

Тuzuvchilar:
	N.Kuzieva F.Bozorova	– –	Soliqlar va soliqqa tortish kafedrasi professori, i.f.d. Soliqlar va Soliqqa tortish kafedrasi o’qituvchisi
Тaqrizchilar:	N.Хaydarov S.Boymurodov	– –	Тoshkent Moliya instituti Ilmiy ishlar bo’yicha prorektor prof., i.f.d. O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi Soliq solish metodologiyasi boshqarmasi bosh inspektori

Mazkur ishchi o’quv dasturi Soliq akademiyasi «Soliqlar va soliqqa tortish» kafedraning majlisida (2016 yil -----------sonli bayonnoma)da muhokama qilingan.

© O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi Soliq akademiyasi, 2016 y.

Mavzu: ««Soliq nazariyasi»» fanining predmeti, mazmuni va uni o’rganish usullari.
Reja:

1. 
   «Soliq nazariyasi» fanini o’qitishning zarurligi, uning boshqa fanlar bilan o’zaro aloqasi.
   
2. 
   Fanning predmeti va vazifalari.
   
3. 
   Davlat va bozor iqtisodiyoti - «Soliq nazariyasi» fanining asosidir.
   
4. 
   «Soliq nazariyasi» fanining soliq xizmati xodimlarini tayyorlashdagi roli.
   

1. 
   «Soliq nazariyasi» fanini o’qitishning zarurligi, uning boshqa fanlar bilan o’zaro aloqasi.
   

Bugungi iqtisodiyotni modernizasiya qilish sharoitida «Soliq nazariyasi» fanni o’qitishning zarurligi bozor iqtisodiyoti munosabatlari ichida soliq munosabatlarining ahamiyati o’sib borayotganligidan kelib chiqadi.

«Soliq nazariyasi» fani soliq voqe’liklarini (harakatlarini) chuqur o’rganish asosida zaruriy xulosalar chiqarib,ularni amaliyotga tadbiq etish yo’llarini o’rgatadi.

«Soliq nazariyasi» soliq amaliyotidagi eng to’gri, eng mukammal va eng progressiv voke’liklarni o’rganib olib, amaliyot uchun xuddi bir dasturiy amalday yoritib boradi. Nazariya voqeliklarni amaliyotdan oladi va yana amaliyotga ilg’or tajribalar shaklida qaytariladi mutanosib ravishda amaliyotga yo’l ko’rsatish uchun o’rganiladi.

Shubhasiz, nazariya amaliyot uchun kerak va nazariya amaliyot uchun kompas, yo’l boshlovchi vazifasini bajaradi. Nazariyasiz amaliyot yo’ldan adashgan yo’lovchidir. Nazariyani chuqur bilgan amaliyotchi har qanday o’zgarishlarda ham ishlab keta oladi va yo’ldan adashmaydi.

«Soliq nazariyasi» fanini o’qitishning zarurligi amaliyotda yo’ldan adashmaslikdir. Qolaversa ushbu fan keraksiz soliqlar bo’yicha o’zgartirishlarga yo’l qo’ymaslik, amaliyotda istiqbolli qadamlar tashlash uchun va katta muvaffaqiyatlarga erishish uchun xam zarurdir.

«Soliq nazariyasi» fani iqtisodiyot nazariyasi fani bilan chambarchas bog’liqdir, uning maxsus bo’limi, ya’ni chuqurlashtirilgan va kengaytirilgan bo’limidir. Chunki «Soliq nazariyasi» qonuniyatlari umum iqtisodiy nazariya qonuniyatlaridan chetga chiqib keta olmaydi, ularga asoslanadi va rivojlantiriladi.

Soliq munosabatlari moliya munosabatlarining tarkibiy qismi bo’lganligi bois, «Soliq nazariyasi» fani ham moliya nazariyasi fani bilan chambarchas bog’liq. «Soliq nazariyasi» fanining o’ziga xos xususiyatlari soliq to’lovchilar bilan davlat o’rtasidagi majburiy xarakterga ega bo’lgan pul munosabatlarini o’rgatadi.

«Soliq nazariyasi» fani davlat byudjeti fani bilan ham o’zaro bog’liqdir. Chunki soliqlar oxir-oqibatda byudjet daromadlarini shakllantiradi. Soliqlar (daromadlar) bo’lmasa byudjet munosabatlarining o’zi bo’lmaydi. Bu fan «Хorijiy mamlakatlar soliqlari», «Buxgalteriya hisobi nazariyasi», «Soliq xuquqi», « Moliyaviy hisob» fanlari bilan ham chambarchas bog’liqdir.