Soliq munosabatlarining vujudga kelishi va rivojlanish bosqichlari

Ikkinchi bosqichning 

o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, unda soliqlar 

davlat byudjetini shakllantirishning asosiy manbasi sifatida ko‘rilgan.

Yevropa mamlakatlarida demokratiyaning rivojlanishi 

natijasida soliqlarni hisoblash  va undirish borasida 

aholining haq-huquqlarini  himoya  qilish  masalalari 

o’rtaga tashlandi. Natijada 

1689 yil 

Angliyada 

«Bill 

huquqlari»

kitobida qat’iyan xalq vakillari organlariga 

davlat daromadlari hamda xarajatlari to’g‘risida 

ma’lumot berishi belgilandi. 

Frantsiyada faqatgina 1791 yil «Ulug‘ Frantsuz 

revolyutsiyasi»  dan keyin  davlat byudjeti va 

soliqlari haqida ma’lumot berila boshlandi.

Soliqqa tortish tizimi rivojlanishi  bilan bir 

qatorda  soliqqa tortish nazariyasi ham asta-

sekin takomillashib bordi. Soliqqa tortish 

nazariyasining ilk asoschisi shotlandiyalik 

iqtisodchi 

Adam Smitdir 

(1723-1790).

---

