Sog’liqni saqlash vazirligi ogohlantiradi

Siz kimsizki, odamlarga qanday yashash kerakligini o’rgatsangiz? Sizga bunday 
huquqni kim berdi?
Avvaliga shaxsiy muhimlik tuyg’usi bu savolga javob yozmaslikni buyurdi. Ammo 
keyin aynan shu savol menga foydali ekanini anglab qoldim – u shaxsiy muhimlik 
tuyg’usi hali ham qarorlarimga aralashayotganini ko’rsatib berdi. Ko’nglimni bir joyga 
qo’yib, xat egasiga javob yozdim: 
“Savolingiz juda o’rinli. Men – hech kim emasman. Hayron bo’lmang. Agar 
siz odamlarga yashashni o’rgatish uchun kishi “kimdir” bo’lishi kerak deb 
hisoblasangiz – unda men o’sha kimdir emasman. 
Bilasizmi, dunyoda har kim kimdir bo’lishga harakat qilib yashaydi: ota-
ona, opa-singil, og’a-ini, o’g’il-qiz, do’st-birodar, tanish-bilish, qon-qarindosh, 
quda-anda, mahbub, erkatoy, yetakchi, ergashuvchi – qo’yingki, kimdir. Har 

---

 
23 
birimiz hayot degan spektaklda qandaydir rolga ega bo’lishga intilamiz. To’g’ri-
da – hayotda hech kim bo’lishdan yomon narsa yo’q. 
Barchamiz bu dunyoga kelishimiz bilan hayot bizga qandaydir rol beradi. 
Tug’ilgandan keyingina biz kimdir bo’lamiz. Xo’sh, tug’ilishdan avval kim edik? 
O’limimizdan keyin kim bo’lamiz? 
Savol qiyinmi? Bema’nimi? Ixlossizmi? Ammo uning javobi juda oddiy – 
hech kim
. Odamzod xuddi sahnaga chiqqan aktyordek bu hayotga keladida, rol 
o’ynay boshlaydi. Ammo u bu rolga borlig’i bilan berilib, uni haqiqat deb qabul 
qilib o’ynaydi. U o’z roliga shu qadar berilib ketadiki, har doim shu rol uniki 
bo’lgandek his qiladi o’zini. U hozir Afandimi, tug’ulishdan oldin ham Afandi 
edi, o’limidan keyin ham Afandi bo’lib qoladi go’yo. Boshqacha qilib aytganda, 
u shunchaki bir aktyor ekanligini, bu hayotdagi rol unga vaqtincha berilganini, 
muddati yetganda u shu rolini topshirib, sahna ortiga qaytishi kerakligini unutib 
qo’yadi. 
Endi ta’kidimni qaytaraman – 
men hech kim emasman. 
Siz, balki, kimdirsiz 
– sizga berilgan rol sizda abadiy qolishiga ishonarsiz. Ammo mening bunga 
haddim sig’maydi – men “hech kim” degan aktyorman, faqat hozircha rol 
o’ynayapman, xolos. Agar shu rolim ssenariysiga atrofimdagilarga yordam berish 
ham kiritilgan bo’lsa – men shuni qilaman. 
Har kim tanlash erkinligiga ega. Agar sizga men aytayotgan narsalar ma’qul 
kelmasa, siz bunga mutlaqo e’tibor bermasligingiz mumkin. Men aytayotgan 
narsalarim haqiqat deb da’vo qilmayman – ularni asoslab berish, isbotlash yoki 
o’z fikrlarimni sizning tanqidingizdan himoya qilish niyatim yo’q. Bu bilan hech 
narsa o’zgarmaydi. 
Ha, yana bir gap – huquq borasida. Sizga bir sirni ochay – buni safsata deb 
qabul qilasizmi yoki jiddiy o’ylab ko’rasizmi – o’zingizga havola. Dunyoda hech 
kim ekaningizni esda tutib tursangiz, siz har kim bo’lishingiz mumkin. Bu 
dunyoning mehmoni ekaningizni unutmaganingiz uchun mukofot tarzida sizga 
shunday erkinlik beriladi. 
Menga odamlarga bilgan narsalarini aytib, ular bilan 
hayot go’zalligidan bahramandlik hissini baham ko’ruvchi darvesh bo’lish 
huquqini hech kimligim bergan.
Siz kutgan yoki sizni qanoatlantiradigan javobni bermagan bo’lsam, nailoj 
– bundan ortig’iga qodir emasman. Axir, men hech kimman…” 
Bizga berilayotgan bilim kimdan, qayerdan yoki qanday qilib kelayotganiga 
qiziqish – shaxsiy muhimlik tuyg’usiga asoslangan. Qay birimiz, aytaylik, yosh bolaning 
gaplarini jiddiy qabul qilamiz? Hatto uning gaplari to’g’ri ekanini tasdiqlovchi 
vaziyatlarga duch kelsak ham – biz “mushtdek bola” hayotni bizdan ko’ra to’g’riroq 
baholay olganini tan olishimiz qiyin. 
Bu holat ota-ona va farzandlar o’rtasida turli ziddiyatlar kelib chiqishiga sabab 
bo’ladi. Ota-ona o’z hayotiy tajribasi va hayotga moslashib ulgurgan tushunchalariga 
asoslanib farzandiga yo’l-yo’riq ko’rsatadi. Farzand esa shakllanib borayotgan shaxsiyati 
qarorlariga o’zgalar xohishi aralashishiga qarshilik qilishga moyil. 

---