СоғЛИҚни сақлаш вазирлиги андижон давлат тиббиёт институти



Download 18,25 Mb.
bet84/130
Sana25.02.2022
Hajmi18,25 Mb.
#267734
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   130
Bog'liq
Pat fizМаърузалар матни

Ирсият узгариш усуллари

  1. Вегететив гибридизация;

  2. Жинсий;

  3. Менторлик (ташки ароитларни узгартириш, фавкулотда шароитларда тарбиялаш, чиниктириш ва х.к.).

Ирсий касалликлар профилактикаси
Мамлакатимизда Кук касалликларни олдини олишга каратилган тадбирлар – чоралар билан бир каторда ирсий касалликларни профилакториясига хам катта ахамият берилади.
Ирсий касалликларни олдини олиш учун уларнинг наслдан – наслга утиш йулларини чукур урганиш, ирсий касалликларни келиб чикишида ташки, ички омиллар таъсирини урганиш ва уларни бартараф этиш катта ахамиятга эга.


Маъруза №15
КИСЛОРОД ЕТИШМАСЛИГИ – ГИПОКСИЯ
Организм хаёт фаолиятини саклашда кислороднинг урни каттадир. Агар организм учун зарур моддаларни – сув, озик моддалар ва кислородни таккослаб курса, кислородни алмашинишини бузилиши организмни тезрок улимга олиб келади, шунинг учун организмда учрайдиган патологик жараёнлар кислород алмашинувига боглик. Кислородни кабул килиш ва карбонат ангидрит чикиши газлар алмашинуви дейилади. Упкадан тукималарга кислородни ва карбонат ангидродни транспортида мухум ролни кон – томирлар системаси уйнайди. Кон ва тукималарда 20л углекислота, 1л кислород ва 1л азот булади. Дальтон конуни буйича, газ босими аралашмада булган бошка газлар аралашмасига боглик булмай, балки газни босимига эгаллаган хажмни богликдир. Бу босимни газни парзиал босими дейилади.
Организмни кислород билан нафас системаси таъминлайди. Нафас системасида кислородни суюкликларга утиши (диффузия), шазларни мембранадан утишиш конунига богликдир.
Кон ва хаво уртасидаги газ алмашуви нафас юзасига ва упка капиллярлари ва альвеолалар орасидаги катламнинг калинлигига боглик. Эбби (1880) нафас юзасини хавосиз альвеолаларни диаметр 0,2 млл калинликда 80 м2 ташкил килади деган хар 1 дакикада 1 см2 альвеолдяр деворидан конга 0,006756 мл кислород утади. Бутун упка юзасидан (90 м2) 1 дакикада 90х10000х0,006756=6080 мл кислород утади. Куйидагиларни хисобига олиб, одамнинг тинч холатида 1 дакикада 250 мл3 утирганда 500 мл, енгил иш килганда 1500 мл, огир жисмоний иш бажарганда 3000 – 4000 мл кислород истеъмол килинса, шуни хулоса килиш мумкин, упкани кислород билан организмни таъминланиши ортикчаси билан бажарилади. Одам организмида коннинг функцияларидан бири нафас функциясидир. Ташиладиган кислород конда 2 хил холатда булади. Кислороднинг бир кисми плазмада эриган шаклда булади. Конда кислородни эриш даражаси унча катта эмас (370tда О2ни парциал босими конда 100 мм симоб устунида конда 0,3% О2 эриди). Бундан шу маълум булдики 100 мл нормал кон эриган холдаги 0,3 мл кислород ташиб юриши мумкин, бу эса одам организмни хаёт фаолиятини ушлаб туриш учун етарли эмас. Эволюция натижасида кислородни кон билан ташиш бошка усули ишлаб чикарилди. Бу организм конда махсуслашган оксил (хромопротеид) булишидир, бу оксил эса молекуляр кислородни ташиш хусусиятига эга. Одам организмни ва хромопротеид тутган тирик жонзодларда бу хромопротеид эритрацитлар таркибидаги гемоглобин хисобланади.
Кислородни кайта бирикиши деб гемоглобинни кислород билан – лабиль бирикма хосил килиш хусусияти тушунилади. Оксигемоглобин (Нв+О2=НвО2). Гемоглобин О2ни тукималарга беради. Гемоглобинни хар бир грамм 1,34 мл О2ни бириктиради. 100 мм кондаги гемоглобин (нормал микдори 14,5 – 16,2%) билан 19 – 21 мл О2ни бириккан холда ташиб юриши мумкин. О2ни максимал гемоглобин билан бириккан хажм 100 мл конда нормада 21 мл тенг. Бу катталик конни кослород хажми хисобланади ва гемоглобинга боглик булади. Кислород хажми процентларда улчанади ва конни кислород билан туйиниш фоизи дейилади.
Атмосфера хавосида О2нинг парциал босими 152 мм симустга тенг. Бу О2 диффузиясига етарли хисобланади. Артериал конда О2 парциал босими 100 – 85 мм симустга тенг булади. Бунда О2 билан гемоглобинни туйиниш 98%ни ташкил килади, бу эса 19%ни ташкил килади. О2ни парциал босимини капилляр тукималаридан ва тукима суюкликларидан утганида 10 – 20 мм сим.ус, вена конда 50 – 40 мм сим.устини, бу эса, 70% гемоглобини туйинтириши мумкин, бу эса 14% ташкил килади. Шундай килиб Веноз конда О2 ташиганда 5% кислород йукотилади, яъни О2 тутишида артерия – вена фарки конда ва купгина тукималарда 5%га иборат.
СО2ни атмосферадаги парциал босими 0,2 мм.сим.ус тенг, упка альвеоласи хавосида 40 мм, артериал конда 40 мм, тукималарда 40-60 мм, вена конида 46 мм сим.ус тенг.

Download 18,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   130




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish